Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Toplum
Medeniyetler ittifakında ‘kadın’
F. Samime İnceoğlu
El­bet de­ğil na­si­bi me­zel­let ka­dın­lı­ğın
El­bet se­fil olur­sa ka­dın al­ça­lır be­şer
 
BÜ­TÜN İs­lam dün­ya­sın­da ol­du­ğu gi­bi, biz­de de, ka­dın me­se­le­le­ri­nin so­run­sal­laş­tı­rıl­ma­sı te­ma­yü­lü, mo­dern­leş­me se­rü­ve­ni­miz­le pa­ra­lel­lik arz eder. Tev­fik Fik­ret’e ait yu­ka­rı­da­ki di­ze­ler­de ifa­de­si­ni bu­lan, “te­rak­kî ede­bil­mek, mua­sır me­de­ni­yet­ler se­vi­ye­si­ne eri­şe­bil­mek için ka­dı­nın öz­gür­leş­ti­ri­le­rek top­lum­sal ha­ya­ta ka­tıl­ma­sı” söy­le­mi, ka­dın­la­rın top­lum­sal ya­şa­ma ka­tıl­ma­la­rı ile ül­ke­le­rin ge­liş­miş­lik dü­zey­le­ri ara­sın­da doğ­ru­sal bir iliş­ki ku­rar. 19. yy. son­la­rı ve 20. yy. baş­la­rı­nın mo­dern dün­ya­sın­da me­de­nî ol­ma­nın sa­ca­yak­la­rın­dan bi­ri ola­rak re­vaç bu­lan bu söy­lem, “do­ğu/ba­tı”, “ka­dın/er­kek”, “mo­dern/ge­le­nek­sel” kar­şıt­lık­la­rı­nın ye­ri­ni “do­ğu ve ba­tı”, “ka­dın ve er­kek”, “mo­dern ve ge­le­nek­sel” sen­te­zi­nin al­dı­ğı, “me­de­ni­yet­ler it­ti­fa­kı”ndan söz edi­len bu­gü­nün kü­re­sel­le­şen dün­ya­sın­da da öne­mi­ni ve ha­ya­ti­ye­ti­ni koruyor.
Bu min­val­de Ka­dın ve Ai­le­den So­rum­lu Dev­let Ba­kan­lı­ğı Baş­ba­kan­lık Ka­dın Sta­tü­sü Ge­nel Mü­dür­lü­ğü, ka­dı­nın me­de­ni­yet­ler it­ti­fa­kın­da­ki önem­li ro­lü ve kat­kı­sı­na bi­na­en de­mok­ra­tik­leş­me ve eko­no­mik kal­kın­ma­da­ki ye­ri­ni vur­gu­la­mak, kat­kı­la­rı­na des­tek ol­mak, bu ko­nu­da yön­tem ve he­def­le­ri tar­tış­mak ama­cıy­la 28-29 Ocak 2006 ta­rih­le­rin­de Con­rad Ho­tel’de “Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kın­da Ka­dın” ko­nu­lu ulus­la­ra­ra­sı bir ka­dın kon­gre­si dü­zen­le­di. BM’nin “Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kı Pro­je­si”nin bir par­ça­sı ola­rak ko­or­di­ne edi­len kon­gre­de Tür­ki­ye, dün­ya­nın bir­çok ye­rin­den ge­len aka­de­mis­yen, si­ya­set­çi, AP üye­si, BM ör­gü­tü ve yur­ti­çi ve yurt­dı­şı STK tem­sil­ci­le­ri­ne ev sa­hip­li­ği yap­tı. Bir yıllığına Tür­ki­ye ve İs­pan­ya’nın eş baş­kan­lı­ğın­da ger­çek­leş­ti­ri­len pro­je kap­sa­mın­da ilk kez geç­ti­ği­miz Ka­sım ayın­da top­la­nan Âkil Adam­lar Gru­bu, BM’ye tüm dün­ya­da oku­tu­la­cak kar­şı­laş­tır­ma­lı uy­gar­lık ta­ri­hi­nin ya­zıl­ma­sı­nı içe­ren bir ey­lem pla­nı sun­ma­yı plan­lı­yor.
Su­ri­ye, İran, İn­gil­te­re, İs­ra­il, Irak ve Ja­pon­ya da dâ­hil ol­mak üze­re top­lam 22 ül­ke­den 31 ka­dın ko­nuş­ma­cı­yı bir ara­ya ge­ti­ren kon­gre­de “ka­dı­na kar­şı şid­det”, “tö­re ci­na­yet­le­ri”, “ka­dı­nın si­ya­sal ve sos­yal ka­tı­lımı” gi­bi ko­nu­la­rın ya­nı sı­ra kü­re­sel­le­şen dün­ya­nın or­tak prob­lem­le­ri ve do­la­yı­sıy­la gün­de­mi ha­li­ne ge­len “te­rör”, “ba­rış”, “gü­ven­lik”, “kal­kın­ma” gi­bi te­ma­lar da ele alın­dı. Ka­dın­la­rın bi­lim-tek­no­lo­ji­ye ve ka­rar al­ma me­ka­niz­ma­la­rı­na kat­kı­la­rı ve ya­sal bo­yut­ta ka­dı­nın sta­tü­sü de yi­ne bu kon­gre­de gün­de­me ge­len mev­zu­lar ara­sın­day­dı.
Kon­gre­nin açı­lış ko­nuş­ma­sın­da, “Me­de­ni­yet­ler Ça­tış­ma­sı” te­zi­ne kar­şı­lık “Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kı”nın öne­mi­ne ve bu it­ti­fak­ta ka­dı­nın oy­na­ya­bi­le­ce­ği ro­le de­ği­nen Er­do­ğan, it­ti­fa­kın, me­de­ni­yet­ler ve kül­tür­ler ara­sın­da­ki di­ya­log ek­sik­li­ği­ni gi­der­mek üze­re ya­pı­la­nan bir olu­şum ol­du­ğu­nun al­tı­nı çiz­di.
“Me­de­ni­yet­ler it­ti­fa­kı” ko­nu­sun­da eş baş­kan ola­rak ça­lış­ma­la­rı yü­rü­ten Dev­let Ba­ka­nı Prof. Dr. Meh­met Ay­dın da me­de­ni­yet­le­rin ça­tış­ma­sı­nın de­ğil, bir­bi­rin­den et­ki­len­me­si­nin söz ko­nu­su ol­du­ğu­nu ifa­de ede­rek; ça­tış­ma ide­olog­la­rı­nın dün­ya­yı güç iliş­ki­le­ri üze­rin­den izah et­ti­ği­ni, oy­sa me­de­ni­yet­le­rin in­san­lı­ğın bir bi­ri­ki­mi ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı. İn­san­lı­ğın prob­le­mi­nin, de­ği­şi­mi yö­ne­te­me­me prob­le­mi ol­du­ğu­nu söy­le­yen Ay­dın, ah­la­kî de­ğer­ler çer­çe­ve­sin­de oluş­tu­ru­lan de­ğer­le­rin mu­ha­fa­za edil­me­si için ge­rek­li ko­şul­la­rın ha­zır­lan­ma­sı ve bu nok­ta­da ai­le­ye ge­re­ken öne­min ve­ril­me­si ge­rek­ti­ği­ni söz­le­ri­ne ek­le­di.
Bir ül­ke­nin me­de­ni­yet dü­ze­yi­nin ka­dın­la­rı­na kar­şı tav­rın­dan an­la­şı­la­ca­ğı­nı ile­ri sü­ren AP üye­si Emi­ne Boz­kurt’un ar­dın­dan Pa­kis­tan­lı Ni­lü­fer Bah­ti­yar da ne­re­de olur­sa ol­sun ka­dı­nın ka­dın ol­du­ğu­nu, ço­cuk­la­rı­nı bü­yüt­mek ve ai­le­le­ri­ni ge­çin­dir­mek gi­bi or­tak amaç­la­rı ol­du­ğu­na dik­kat çek­ti. Irak, İs­veç ve Azer­bay­can’dan ka­tı­lan tem­sil­ci­ler de ko­nuy­la il­gi­li ken­di ül­ke tec­rü­be­le­ri­ni ve ül­ke­le­rin­de­ki ka­dın po­li­ti­ka­la­rı­nı di­le ge­tir­di­ler.
Gü­nü­müz­de ka­dın­la­rın ken­di kim­lik­le­ri ile mo­der­nizm ara­sın­da bö­lün­dü­ğü­nü ve bir kim­lik kri­zi ile kar­şı kar­şı­ya kal­dık­la­rı­nı be­lir­ten İran Es­ki Baş­kan Yar­dım­cı­sı Prof. Dr. Mas­so­eu­me Ek­te­kar, ka­dın­la­rın hem ken­di kim­lik­le­ri­ni hem de ge­le­nek­sel de­ğer­le­ri­ni ko­ru­ya­rak var ol­mak is­te­dik­le­ri­ni, kül­tür­le­r a­ra­sı di­ya­log­da da et­kin bir rol üst­le­ne­bi­le­cek­le­ri­ni ifa­de et­ti. Ba­tı’nın me­de­ni­yet­ler ara­sı di­ya­lo­ğu, di­ğer mil­let­le­rin Ba­tı kül­tü­rü­ne ek­lem­len­me­si şek­lin­de an­la­dı­ğı­na de­ği­nen Ek­te­kar, di­ya­lo­ğun an­cak eşit­ler ara­sın­da ger­çek­le­şe­bi­le­ce­ği­nin al­tı­nı çiz­di.
Kon­gre­nin en dik­kat çe­ki­ci ko­nuş­ma­la­rın­dan bi­ri­ni Alev Alat­lı yap­tı. “me­de­ni­yet­le­ra­ra­sı it­ti­fak mı, ‘onur­lu de­tant’ (dev­let­le­ra­ra­sı si­ya­sî iliş­ki­ler­de yu­mu­şa­ma) mı?” so­ru­su­nu so­ran Alat­lı’ya gö­re, it­ti­fak ke­li­me­si­nin de­tant ke­li­me­si ile de­ğiş­ti­ril­me­si da­ha ger­çek­çi bir yak­la­şım­dır. İt­ti­fak ça­lış­ma­la­rı mil­let­le­rin, bir­bir­le­ri­ne stan­dart da­yat­ma­dan di­ğe­ri­ni ka­bul edi­yor ol­ma­sı mı­dır, yok­sa Av­ro-Ame­ri­kan bir mo­de­le ev­ril­me­si­ni sağ­la­yan bir şey mi­dir? Doğ­ru­sal ta­rih an­la­yı­şı için­de bu, hâ­kim me­de­ni­ye­tin be­lir­le­di­ği bir şey­dir. Bu­gün, ege­men me­de­ni­ye­tin di­ğer­le­ri­ne da­yat­ma­da gel­di­ği nok­ta­nın “adam ye­ri­ne ko­na­bil­mek için ken­di­ni ip­tal et­mek” ol­du­ğu­nu be­lir­ten Alat­lı’ya gö­re; me­de­ni­yet­ler it­ti­fa­kı, hâ­kim me­de­ni­ye­tin da­yat­tı­ğı “Sha­ron Sto­ne” gi­bi bir mo­de­le ev­ril­mek­le de­ğil, an­cak ka­dın­la­rın ken­di ge­le­cek­le­ri­ni, inanç­la­rı­nı be­lir­le­me­si ve ta­nım­la­ma­sı ile müm­kün ola­cak­tır. Do­la­yı­sıy­la “me­de­ni­yet­ler ara­sı it­ti­fak” me­de­ni­yet­le­rin bir­bir­le­ri­ne stan­dart da­yat­mak ye­ri­ne bir­bir­le­ri­ni din­le­me­si ile ger­çek­le­şe­bi­le­cek­tir.
İs­ra­il­li avu­kat Le­a Tse­mel, kon­gre­de dik­kat­le­ri üze­ri­ne çe­ken di­ğer bir ko­nuş­ma­cı ol­du. Ka­dın­la­rın po­li­ti­ka­ya gir­me­si­nin tek ba­şı­na ye­ter­li bir un­sur ol­ma­dı­ğı­nı be­lir­ten Tse­mel, “önem­li olan ka­dın­la­rın po­li­ti­ka­sı­nın ne ol­du­ğu­dur” di­ye­rek Lüb­nan ile sa­va­şı baş­la­tan es­ki İs­ra­il baş­ba­ka­nı Gol­da Ma­yer’in de bir ka­dın ol­du­ğu­nu ha­tır­lat­tı.
İki gün sü­ren kon­gre­nin ka­pa­nış ko­nuş­ma­sı­nı ise Dev­let Ba­ka­nı Ni­met Çu­buk­çu yap­tı. Çu­buk­çu, “Me­de­ni­yet­ler İt­ti­fa­kı Pro­je­si”nin bu­gü­ne ka­dar ger­çek­leş­ti­ri­len ben­zer gi­ri­şim­ler­den far­kı­nı, “it­ti­fa­kın ey­le­me dö­nük yol ha­ri­ta­sı­nı ta­kip et­me ka­ra­rı” ola­rak or­ta­ya koy­du.
So­nuç ola­rak, dün­ya ka­dın­la­rı­nın, ka­dı­nın sos­yal ha­ya­ta ka­tı­lı­mı için bir da­ya­nış­ma plat­for­mu oluş­tur­ma­sı, ulus­la­ra­ra­sı ka­dın ör­güt­le­ri ile ulu­sal ka­dın STK’la­rı ve Türk Hü­kü­me­ti ara­sın­da ile­ti­şim ve bil­gi ağı­nın ku­rul­ma­sı­nı he­def­le­yen kon­gre­de, tüm dün­ya ka­dın­la­rı­nın ka­tı­lı­mıy­la, dün­ya si­ya­se­tin­de et­ki­li ola­cak bir “e-ma­il net­work”ü oluş­tu­rul­ma­sı fik­ri gün­de­me gel­di.
Dün­ya­nın dört bir ya­nın­dan ge­len ka­dın­la­rı bu­luş­tu­ran bu plat­form, hız­la kü­re­sel­le­şen dün­ya­da mo­dern ak­lın kur­gu­la­dı­ğı ka­dın pro­to­ti­pi­ne se­kü­ler akıl­la bi­çil­miş rol­le­ri kri­tik ede­rek, ka­dı­nın bi­yo­lo­jik var­lı­ğı­nı (fıt­rat bo­yu­tu­nu) göz ar­dı et­me­yen ve ken­di­ne ve top­lu­mu­na ya­ban­cı­laş­tır­ma­yan çö­züm­ler öne­re­bil­di­ği, ka­rar me­ka­niz­ma­la­rın­da edil­gen de­ğil et­ken ola­bil­di­ği, bir şe­kil­de ev­ren­sel ni­te­lik ka­zan­mış da­ya­tı­lan stan­dart­la­rı yön­len­di­re­bil­di­ği, ka­dın hak­la­rı vb. ko­nu­lar­da ken­di doğ­ru­la­rı ve de­ğer yar­gı­la­rı­nı or­ta­ya ko­ya­bil­di­ği tak­dir­de ba­şa­rı­lı ola­cak­tır.

Paylaş Tavsiye Et
Yazara ait diğer yazılar