Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (June 2008) > Film
Film
Aleksandra
Yönetmen-Senaryo: Aleksandr Sokurov
Oyuncular: Galina Vishnevskaya, Vasily Shetsov
Yapım: Rusya/Fransa, 2007, 92 dk.
Ei­sens­te­in’dan Tar­kovs­ki’ye si­ne­ma ta­ri­hi­ne dam­ga­sı­nı vur­muş bir­bi­rin­den us­ta isim­le­re sa­hip Rus si­ne­ma­sı, ye­ni ne­sil yö­net­men­ler­le de adın­dan söz et­tir­me­ye de­vam edi­yor. Bun­lar­dan en öne çı­ka­nı, ken­di­ne has si­ne­ma di­liy­le Alek­sandr So­ku­rov.
Bil­has­sa film­le­rin gör­sel es­te­ti­ği açı­sın­dan Tar­kovs­ki’nin mi­ras­çı­sı ola­rak ad­de­di­len So­ku­rov, şi­ir­sel üs­lu­bu, bir res­sam öze­niy­le oluş­tur­du­ğu çer­çe­ve­le­ri, me­kan ve in­san üze­ri­ne dü­şün­dü­ren öz­gün mi­san­sen­le­ri ve her bir fil­mi­ne hâ­kim kıl­dı­ğı ay­rı renk ton­la­rıy­la si­ne­ma­nın ade­ta fel­se­fe­si­ni ya­pan bir yö­net­men. Ka­me­ra­sıy­la en az Dos­to­yevs­ki ka­dar in­san psi­ko­lo­ji­si­nin de­rin­lik­le­ri­ne in­me­yi ba­şa­ran So­ku­rov, her bir fil­miy­le ye­ni bir si­ne­ma­sal de­ne­me­ye gi­ri­şen ve­lut bir isim. Tek bir plan­dan oluş­tur­du­ğu Rus Ha­zi­ne San­dı­ğı; Hit­ler, Le­nin ve Ja­pon İm­pa­ra­to­ru Hi­ro­hi­to’nun bir gün­le­ri­ni an­lat­tı­ğı Mo­loch, Bo­ğa ve Gü­neş üç­le­me­sin­den ta­nı­dı­ğı­mız So­ku­rov, son fil­mi Alek­san­dra ile di­ğer­le­rin­den fark­lı ola­rak apa­çık bir po­li­tik me­saj ver­me işi­ne gi­ri­şi­yor. Baş­ro­lün­de sek­sen ya­şın­da­ki ope­ra sa­nat­çı­sı Ga­li­na Vish­nevs­ka­ya’nın oy­na­dı­ğı film, Tür­ki­ye’de viz­yo­na ilk uğ­ra­yan So­ku­rov fil­mi ol­ma özel­li­ği­ni de ta­şı­yor.
Alek­san­dra, Çe­çe­nis­tan’da­ki Rus as­ke­rî kam­pın­da gö­rev ya­pan to­ru­nu­nu zi­ya­re­te gi­den yaş­lı bir ka­dı­nın hi­ka­ye­si üze­rin­den sa­va­şın an­lam­sız­lı­ğı­nı an­la­tı­yor. Kamp­ta­ki tüm as­ker­le­rin il­gi oda­ğı olan ve on­lar için ade­ta yıl­lar­dır uzak­ta ol­duk­la­rı ai­le­le­rin­den bir par­ça ta­şı­yan Alek­san­dra, alış­ve­riş için kamp­tan çık­tı­ğı sü­re­de “Er­kek­ler düş­man ola­bi­lir, ama biz kar­de­şiz” di­yen ve pa­zar­da kü­çük bir dük­kân iş­le­ten Çe­çen Ma­li­ka’yla ar­ka­daş olu­yor.
Alek­san­dra, Sov­yet­ler’in da­ğıl­ma­sı­nın ar­dın­dan baş­la­yan Rus­ya-Çe­çe­nis­tan Sa­va­şı’na yö­ne­lik ge­liş­tir­di­ği hü­ma­nist söy­le­miy­le sa­vaş kar­şı­tı bir du­ruş ser­gi­le­se de, po­li­tik si­ne­ma­nın ikir­cik­li ya­pı­sın­dan faz­la­sıy­la na­sip­le­ni­yor. Yıl­lar­dır sü­ren sa­va­şın et­ki­le­ri­ni ha­rap ha­le gel­miş bi­na­lar ve umut­suz­luk için­de bir­bir­le­ri­ne sı­kı­ca sa­rı­lan Çe­çen­ler üze­rin­den yan­sıt­mak­ta ba­şa­rı­lı olan fil­min tö­kez­le­di­ği nok­ta, gö­rü­len “öz­gür­lük rü­ya­sı”nı ha­fi­fe al­ma­sı. Zi­ra ne “Bi­zi öz­gür bı­ra­kın” di­yen Çe­çen gen­ci “Güç si­lah­ta de­ğil, akıl­da­dır” di­ye­rek ge­çiş­ti­ren huy­suz-tat­lı ni­ne Alek­san­dra, Rus­ya’nın za­lim­ce öl­dür­dü­ğü bin­ler­ce in­sa­nı göz­den uza­ğa ite­bi­lir; ne de onun sem­pa­tik­li­ği üze­rin­den ana­va­tan Rus­ya söy­le­mi­ni ye­ni­den üret­me­ye ça­lış­ma ça­ba­sı bu va­kit­ten son­ra ba­şa­rı­lı ola­bi­lir. Sa­vaş kar­şıt­lı­ğı adı al­tın­da zul­me uğ­ra­yan ile zul­me­de­ni denk­le­min kar­şı­lık­lı ta­raf­la­rı­na ko­yan ve iki ta­ra­fın acı­la­rı­nı bir­bi­ri­ne denk sa­yan Alek­san­dra, po­li­tik de­ğil, tin­sel me­saj­la­rın yö­net­me­ni So­ku­rov’dan gör­me­ye pek de alı­şık ol­ma­dı­ğı­mız bir “po­li­tik doğ­ru­cu­luk” ör­ne­ği. /Hilal Turan

Tavsiye Et
Protesto / La Haine DVD
Yönetmen-Senaryo: Matheiu Kassovitz
Oyuncular: Vincent Cassel, Hubert Kounde
Yapım: Fransa, 1995, 96 dk.
Rü­ya­lar şeh­ri Pa­ris’in gö­rün­me­yen yü­zün­de, göç­men­le­re ev sa­hip­li­ği ya­pan get­to­la­rın­da ya­şa­yan Arap, Ya­hu­di ve Si­ya­hi üç gen­cin hi­ka­ye­si­ne odak­la­nan Pro­tes­to, “çok kül­tür­lü­lük” ve “bir­lik­te ya­şam”ın te­ori­si­ni pra­ti­ğe dö­nüş­tü­re­me­yen Av­ru­pa’nın ya­ban­cı düş­man­lı­ğı, ırk­çı­lık ve dış­lan­mış­la­rın öf­ke­si ile ma­lul ya­pı­sı­na ışık tu­tu­yor. Kö­ken­le­rin­den ko­pa­rıl­mış, ama Fran­sız ol­ma­la­rı­na da izin ve­ril­me­miş; iş­le­ri, plan­la­rı, ge­le­ce­ğe iliş­kin her­han­gi bir umut­la­rı ol­ma­yan is­yan­kâr ve öf­ke­li genç­le­rin sı­kın­tı­lı ha­yat­la­rın­dan bir gü­nü te­mel alan fil­min se­nar­yo­su, Fran­sa’yı al­tüst eden 2005 get­to ayak­lan­ma­la­rı­nı on yıl ön­ce­den ha­ber ve­ren bir ke­ha­net ni­te­li­ğin­de. Si­yah-be­yaz gör­sel­li­ği, di­na­mik ka­me­ra ha­re­ket­le­ri ve kur­gu­suy­la ken­di­ne has bir at­mos­fe­re sa­hip Pro­tes­to, 1995 Can­nes Film Fes­ti­va­li’nden En İyi Yö­net­men Ödü­lü ile dön­dü. /Hilal Turan

 


Tavsiye Et
Indiana Jones ve Kristal Kafatası Krallığı
Hay­ran­la­rı ta­ra­fın­dan uzun sü­re­dir bek­le­nen ve In­dia­na Jo­nes serisinin son fil­mi olan Kris­tal Ka­fa­ta­sı Kral­lı­ğı, Ge­or­ge Lu­cas’ın di­ğer film­le­rin­de ol­du­ğu gi­bi ka­yıp ve gi­zem­li bir ob­je­nin pe­şi­ne dü­şü­yor. Ön­ce­ki film­ler­de Kut­sal Ahit San­dı­ğı ve Kut­sal Ka­se’nin pe­şi­ne dü­şen In­dia­na Jo­nes, Na­zi­ler ve Va­ti­kan’dan kur­tul­muş­ken; Ka­fa­ta­sı Kral­lı­ğı’nda Rus­lar­la kar­şı kar­şı­ya ge­li­yor. Dün­ya­da fark­lı ola­rak ta­sar­la­nan ka­fa­tas­la­rın kök­le­ri fil­me gö­re Ma­ya ve Az­tek’le­re da­ya­nı­yor. Sov­yet­ler Bir­li­ği dö­ne­min­de Rus­la­rın psi­şik kö­ken­li ko­nu­lar­la ala­ka­lı bü­yük çap­lı araş­tır­ma­la­rı, film­de Rus­la­rın düş­man ola­rak öne çı­kar­tıl­ma­sı­nın te­sa­dü­fi bir du­rum ol­ma­dı­ğı­nı gös­te­ri­yor. Bu tav­rı an­ti­pa­tik bul­duk­la­rı­nı dil­len­di­ren Rus­lar, film­de Jo­nes’a kar­şı eli si­lah­lı bir as­ker or­du­su ola­rak çi­zi­li­yor. Özel ye­te­nek­le­re sa­hip olan ka­fa­ta­sı ise Mitc­hell-Hed­ges’in 1920’ler­de ka­yıp Ma­ya ül­ke­sin­de bul­duk­la­rı­nı id­di­a et­tik­le­ri La­net­li Ka­fa­ta­sı. Bu ka­fa­ta­sı­nı kul­la­nan Ma­ya ra­hi­bi, is­te­di­ği ki­şi­yi öl­dü­re­bil­me ye­te­ne­ği­ne sa­hip ol­du­ğu için In­dia­na Jo­nes, Ama­zon’un or­ta­sın­da ha­ya­let­ler ta­ra­fın­dan ko­ru­nan ka­yıp şeh­re ge­ri gö­tü­rül­me­si ge­re­ken bu ka­fa­ta­sı­nın pe­şi­ne dü­şü­yor. Bir In­dia­na Jo­nes se­nar­yo­su­nun içer­me­si ge­re­ken tüm kla­sik ay­rın­tı­la­ra sa­hip olan Kris­tal Ka­fa­ta­sı Kral­lı­ğı, ka­ran­lık ve es­ra­ren­giz ta­pı­nak­lar, tu­zak­lar, sal­dır­gan bö­cek­si­ler, Jo­nes’un se­ne­le­re rağ­men ye­ne­me­di­ği yı­lan kor­ku­su ile bek­len­ti­le­ri kar­şı­la­ma­sı yö­nün­de ba­şa­rı­lı bir de­vam fil­mi sa­yı­la­bi­lir. 19 yı­lın ar­dın­dan ge­ri dö­nen ar­keo­log Jo­nes’un hi­ka­ye­sin­de fark­lı olan tek un­sur düş­ma­nı­nın Rus­lar ol­ma­sı. Bir nu­ma­ra­lı ajan ro­lün­de, yo­rul­mak bil­me­yen ve her zor­lu­ğa ko­lay­ca adap­te ola­bi­len ka­tı gö­rü­nüm­lü, elas­tik be­den­li Ca­te Blanc­hett oy­nu­yor. Örüm­cek Adam, Azın­lık Ra­po­ru ve Ju­ras­sic Park gi­bi film­le­rin se­nar­yo­su­nu ya­zan Da­vid Ko­epp’un ka­le­me al­dı­ğı film, ilk 3’ün­de ol­du­ğu gi­bi Ste­ven Spi­el­berg im­za­sı­nı ta­şı­yor. Yö­net­men, müm­kün ol­du­ğun­ca özel efekt­ler­den ka­çın­dı­ğı­nı vur­gu­la­sa da film­de­ki ha­ya­let şeh­rin yı­kıl­ma sah­ne­le­rin­de ve ye­ral­tın­da­ki ta­pı­na­ğın or­ta­ya çı­kar­tıl­ma­sın­da pro­fes­yo­nel bir gör­sel efekt yar­dı­mı­na baş­vu­rul­muş. Rus­la­rın fark­lı­lı­ğın­dan da­ha çar­pı­cı olan şey de 19 yı­lın ar­dın­dan muh­te­şem bir dö­nüş ya­pan Jo­nes’un, bol efekt­li bir at­mos­fer­de bi­le hâ­lâ ay­nı şap­ka­sı ile tar­zı­nı mu­ha­fa­za eden ar­keo­log-sa­vaş­çı kim­li­ği­ni sür­dü­rü­yor olu­şu. Har­ri­son Ford, son dö­nem kah­ra­man­la­rı gi­bi (Ram­bo, Rocky) ro­lu­nü oy­na­yıp çe­kil­me ih­ti­ya­cı içe­ri­sin­de de ol­sa son fil­min­de­ki In­dia­na Jo­nes ile bi­ze yıl­la­ra mey­dan oku­yan Ford’u gös­ter­miş ol­du. /Es­ra Bu­lut

Tavsiye Et