Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (September 2008) > Kültür Sanat
Kültür Sanat
İstanbul’da bir sürrealist: Salvador Dali
İs­tan­bul geç­ti­ği­miz ay­lar­da ta­nış­tı­ğı sür­rea­list res­sam Jo­an Míro’dan son­ra bu kez sür­re­aliz­mi ha­yat tar­zın­da da iç­sel­leş­tir­miş bir çıl­gın de­ha­ya, Sal­va­dor Dalí’ye ev sa­hip­li­ği ya­pı­yor. Sa­kıp Sa­ban­cı Mü­ze­si, Ak­bank’ın spon­sor­lu­ğun­da ve Ga­la-Sal­va­dor Dalí Vak­fı’nın iş­bir­li­ğiy­le, 20. yüz­yı­lın en önem­li sa­nat­çı­la­rın­dan Sal­va­dor Dalí’nin eser­le­ri­ni 20 Ey­lül 2008-20 Ocak 2009 ta­rih­le­ri ara­sın­da zi­ya­re­te açı­yor. Dalí’nin kap­sam­lı bir ret­ros­pek­ti­fi ni­te­li­ği­ni ta­şı­yan ser­gi­de yağ­lı­bo­ya tab­lo­lar, çi­zim­ler ve gra­fik­ler­den olu­şan 270 ese­rin ya­nı sı­ra, el yaz­ma­la­rı, fo­toğ­raf­lar ve çe­şit­li dö­kü­man­lar da yer alı­yor.
İs­pan­yol res­sam ve öz­gün bas­kı sa­nat­çı­sı Sal­va­dor Dalí (11 Ma­yıs 1904-23 Ocak 1989), 1910’la­rın or­ta­la­rın­da ras­yo­na­liz­mi yad­sı­yan bir kar­şı-sa­nat an­la­yı­şı doğ­rul­tu­sun­da or­ta­ya çı­kan sür­rea­lizm akı­mı­nın en ön­de ge­len tem­sil­ci­le­rin­den. Mad­rid Gü­zel Sa­nat­lar Oku­lu’nda eği­tim gör­dü­ğü sı­ra­lar­da me­ta­fi­zik res­min ön­cü­le­rin­den Chi­ri­co ve Car­ra’nın et­ki­si al­tın­da ka­lan Dalí, ön-Raf­fa­el­lo­cu­la­rın ay­rın­tı­lı ger­çek­çi­li­ği­ne ve Er­nest Me­is­so­ni­er gi­bi 19. yüz­yıl res­sam­la­rı­nın ya­pıt­la­rı­na da de­rin bir il­gi duy­du. Şa­ir Fe­de­ri­co García Lor­ca ve si­ne­ma yö­net­me­ni Lu­is Bu­nu­el ile bu sı­ra­lar­da ar­ka­daş ol­du. 1928’de Pa­ris’e git­ti ve Pi­cas­so ve Míro ile ta­nış­tı. Er­te­si yıl Goe­mans Ga­le­ri­si’nde ya­pıt­la­rı­nı ser­gi­le­di ve sür­rea­lizm akı­mı­na ka­tıl­dı. Dalí, Bu­nu­el ile 1928’de Un chi­en an­da­lo­u (En­dü­lüs Kö­pe­ği), 1930’da da L’Âge d’or’ (Al­tın Çağ) film­le­ri­ni çe­vir­di. II. Dün­ya Sa­va­şı ne­de­niy­le 1940’ta bir­çok Av­ru­pa­lı sa­nat­çı gi­bi ABD’ye git­ti, 1941’de New York ken­tin­de­ki Mo­dern Sa­nat Mü­ze­si’nde bir ret­ros­pek­tif ser­gi aç­tı. Ay­nı yıl Sal­va­dor Dalí’nin Giz­li Ya­şa­mı ad­lı oto­bi­yog­ra­fi­si­ni ka­le­me al­dı.
Ay­dın­la­tıl­mış Haz­lar (1929), Bel­le­ğin Is­ra­rı (1931), Delf­li Ver­me­er’in Bir Ma­sa Ola­rak Kul­la­nı­la­bi­len Ha­ya­le­ti (1934), Ya­nan Zü­ra­fa (1936) ve İç Sa­vaş Sez­gi­si (1936), Dalí’nin “ve­ris­tik sür­rea­lizm” ola­rak da anı­lan bir eği­lim için­de bir­bi­riy­le iliş­ki­siz düş­sel im­ge­le­ri ger­çek­çi bir yak­la­şım­la ve oto­ma­tizm yön­te­mi­ni kul­la­na­rak bir ara­ya ge­tir­di­ği önem­li ve en bi­li­nen ya­pıt­la­rı. Dalí 1937’de­ki İtal­ya ge­zi­sin­de Raf­fa­el­lo ile İtal­yan ba­rok res­sam­la­rın et­ki­si al­tı­na gir­di ve ken­di­ne öz­gü bir çağ­daş kla­sik­çi­lik ara­yı­şı­na yö­nel­di. 1939’da André Bre­ton ta­ra­fın­dan sür­re­alist­ler gru­bun­dan çı­kar­tı­lan Dalí, II. Dün­ya Sa­va­şı son­ra­sın­da mis­tik bir an­la­yı­şa yö­nel­mek­le bir­lik­te, sür­rea­list öğe­ler­den bü­tü­nüy­le uzak­laş­ma­dı. Son Ye­mek (1955), Di­ri­liş (1961) ve Dalí’ye Ba­kan Ga­la (1965) ise res­sa­mın geç dö­nem ya­pıt­la­rın­dan en bi­li­nen­le­ri.
Sal­va­dor Dalí’yi, ilk kez İs­tan­bul­lu­lar­la bu­luş­tu­ra­cak olan “İs­tan­bul’da Bir Sür­rea­list” baş­lık­lı ser­gi­nin kü­ra­tör­lü­ğü­nü Mont­se Agu­er Te­ixi­dor üst­le­ni­yor. (Tel: 0 212 277 22 00)

Tavsiye Et
Vecd halleri
Vecd ha­li özel­lik­le mis­tik, ezo­te­rik ve ta­sav­vu­fi ça­lış­ma­lar­da de­ne­yim­len­me­si amaç edi­ni­len bir tür trans ha­li­dir. Ken­din­den geç­me, ken­di­ni kay­bet­me, coş­ma ha­li ola­rak ta­nım­la­na­bi­le­cek vecd ha­li, sa­nat yap­ma ye­ti­si ve sa­nat­sal coş­kun­luk ile ki­mi za­man doğ­ru­dan ke­si­şir. Ey­lül ayın­da Ak­bank Kül­tür Sa­nat Mer­ke­zi, Ba­nu Cen­ne­toğ­lu, Se­za Pa­ker ve Na­san Tur’un iş­le­rin­den olu­şan Vecd Hal­le­ri isim­li kar­ma bir ser­gi­ye ev sa­hip­li­ği ya­pı­yor. Ali Akay ve Le­vent Ça­lı­koğ­lu’nun kü­ra­tör­lü­ğün­de ha­zır­la­nan ser­gi, 5 Ey­lül’de Ak­bank Sa­nat Be­yoğ­lu’nda sa­nat­se­ver­le­rin be­ğe­ni­si­ne su­nu­lu­yor. Sa­nat ve vecd ha­li­ni öz­deş­leş­ti­ren kü­ra­tör­ler, ser­gi­nin an­lam dün­ya­sı­nı şöy­le açık­lı­yor: “Do­ğa­ya, in­sa­na, bit­ki­le­re ve­ya hay­van­la­ra ba­kıl­dı­ğın­da gö­rü­nür ve­ya gö­rün­mez imaj­lar­dan, içe­ri­len ve dış­la­nan­lar­dan, du­yu­lur ve­ya du­yul­maz ses­ler ve ha­re­ket­ler­den olu­şan tran­san­dan­tal bir iliş­ki­yi in­sa­nın de­ne­yi­miy­le bir­leş­ti­ren ha­re­ke­tin, ey­le­min oluş­tur­du­ğu vecd, sa­na­tın eser­le­şen par­ça­la­rı­nın kar­şı­sın­da du­yu­lan ile an­la­şı­lan iliş­ki­si­nin oluş­tu­ğu an­da ken­di­si­ni gös­te­rir, his­set­ti­rir. Bu sa­nat ta­ri­hi­nin için­de­ki hoş, gü­zel ve yü­ce ile ala­ka­lı­dır.
Vecd hal­le­ri ve­ri­li olan de­ney­le­rin dı­şın­da iş­le­mek­te­dir; bil­gi­nin dı­şı­na çı­ka­rak ‘bil­gi­siz­li­ğin’ yo­lun­da bir iç bir de­ney oluş­mak­ta ve in­sa­nı an­lık dı­şın­da­ki bir duy­gu ha­li­ne doğ­ru çe­ke­rek vec­de doğ­ru sü­rük­le­mek­te­dir Sis­te­ma­tik bir dü­şün­ce­nin dı­şı­na doğ­ru ta­şı­nan vecd hal­le­ri sa­nat­çı­la­rın kli­şe­ler­den çık­mak için ya­ra­tı­ya gi­re­bil­di­ği an’a te­ka­bül et­mek­te­dir. Bu­na gö­re ‘bil­gi dı­şı­lık vecd ha­li­ni oluş­tu­rur.’ Gü­nü­müz­de­ki ya­şam­da her tür­lü göç­men­lik de­ne­yi, sa­nat­sal ve sem­bo­lik de­ne­yin mü­za­ke­re­le­ri, din­sel ri­tü­el­ler, vecd hal­le­ri­nin aşa­ma­la­rın­da ken­di­le­ri­ni gö­rü­nür kıl­mak­ta­dır.”
He­gel’den Ge­or­ges Ba­ta­il­le’a uza­nan bir fel­se­fi dü­şün­ce bi­çi­mi­nin sa­nat­la ifa­de­si­ne ta­nık ola­ca­ğı­nız ser­gi, 19 Ekim’e ka­dar zi­ya­re­te açık ka­la­cak. (Tel: 0212 252 35 00)

Tavsiye Et
Kandiller yeniden yanıyor
Dün­ya­da sa­vaş­lar ve yı­kım­la­rın ge­tir­di­ği acı­lar ve kü­re­sel­le­şen aç­lık­la bo­ğuş­tu­ğu­muz bir se­ne­nin so­nun­da Ra­ma­zan, 11 ayın sul­ta­nı, yi­ne ken­di­ne has ma­ne­vi ik­li­miy­le ya­ra­lı ruh­la­rı­mı­zı sar­ma­ya gel­di. Ra­ma­zan’ın şah­sı ma­ne­vi­si, uzun ve bir o ka­dar sı­cak gün­ler­de oruç tu­ta­cak ol­ma­nın te­la­şı­nın şim­di­den sar­ma­la­dı­ğı biz­le­rin yü­zü­ne rah­met ve be­re­ke­tiy­le ade­ta gü­lüm­sü­yor. Dün­ye­vi ola­na ta­bi­ri ca­iz­se “had­di­ni bil­di­ren” ve in­san de­nen “ayak­la­rı yer­de” var­lı­ğın yü­zü­nü uk­bâ­ya dön­dü­ren Ra­ma­zan, if­ta­rıy­la, sa­hu­ruy­la, mah­ya­la­rıy­la, kan­dil­le­riy­le yi­ne ka­pı­mız­da.
İs­tan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Kül­tür A.Ş., bu Ra­ma­zan ayın­da da İs­tan­bul­lu­la­rı, ayın an­lam ve öne­mi­ne da­ir dü­zen­le­nen et­kin­lik­ler­de bu­luş­tu­ru­yor. 31 Ağus­tos-2 Ekim 2008 ta­rih­le­ri ara­sın­da Kan­dil­ler Ya­nar­ken ana baş­lı­ğı al­tın­da ha­zır­la­nan “Ulus­la­ra­ra­sı İs­tan­bul Ra­ma­zan Et­kin­lik­le­ri” bu yıl üç ana me­kân­da ger­çek­leş­ti­ri­le­cek. Ra­ma­zan Bay­ra­mı’nı da kap­sa­ya­cak şe­kil­de 33 gün sü­rey­le Eyüp Fes­ha­ne Ulus­la­ra­ra­sı Fu­ar Kon­gre ve Kül­tür Mer­ke­zi, Ce­viz­li­bağ Top­ka­pı Kül­tür Par­kı ve Üs­kü­dar Bağ­lar­ba­şı Kül­tür Mer­ke­zi’nde ya­pı­la­cak prog­ram­la­ra yurtdı­şın­dan ve Tür­ki­ye’den önem­li sa­nat­çı­lar ka­tı­la­cak. 31 Ağus­tos Pa­zar ak­şa­mı Top­ka­pı Kül­tür Park’ta dü­zen­le­ne­cek Ah­met Öz­han kon­se­riy­le start ala­cak olan et­kin­lik­ler, Ra­ma­zan Bay­ra­mı’nın 3. gü­nü ak­şa­mı­na ka­dar de­vam ede­cek. Et­kin­lik­ler­de Türk sa­nat­çı­la­rın ya­nı sı­ra BE­ZAD Halk Dans­la­rı Top­lu­lu­ğu, Bos­na Be­dem İla­hi Gru­bu ve En­do­nez­ya’nın et­nik mü­zik­le­riy­le ta­nı­nan Grup De­bu gi­bi ulus­la­ra­ra­sı ses­ler de yer ala­cak. Dün­ya­ca ün­lü Mı­sır­lı ha­fız Dr. Ah­met Nai­na bu yıl­ki et­kin­lik­ler­de Kur’an zi­ya­fe­ti ve­re­cek. Ra­ma­zan et­kin­lik­le­rin­de Türk Sa­nat ve Ta­sav­vuf Mü­zi­ği’nin seç­kin eser­le­ri­nin yer ala­ca­ğı fa­sıl­lar dü­zen­le­ne­cek. Et­kin­lik­ler çer­çe­ve­sin­de, ün­lü sa­nat­çı­la­rın kon­ser­le­ri, an­ma prog­ram­la­rı, Ka­dir Ge­ce­si özel prog­ram­la­rı, se­ma gös­te­ri­le­ri, ti­yat­ro­lar, es­ki İs­tan­bul da­vul­cu­la­rı, te­ma­şa sa­nat­la­rı, meh­ter kon­ser­le­ri, şiş­me ka­rak­ter­ler, Ka­ra­göz-Ha­ci­vat, he­di­ye­li ya­rış­ma­lar ve bir­bi­rin­den renk­li gös­te­ri­ler su­nu­la­cak.

Tavsiye Et