Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (December 2007) > Dosya > TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ
Dosya
TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ
Dev­let­le­ra­ra­sı iliş­ki­ler­de yay­gın bir dav­ra­nış bi­çi­mi var­dır: Güç ka­pa­si­te­si or­ta ya da dü­şük se­vi­ye­de bu­lu­nan bir dev­let, ken­di­si için teh­dit teş­kil eden bir bü­yük güç­le sı­nır kom­şu­su ol­ma­sı ha­lin­de, uzak­ta bu­lu­nan bir baş­ka bü­yük güç­le it­ti­fak ku­rar. Bu şe­kil­de onu den­ge­le­me­ye ve oluş­tur­du­ğu teh­di­din açık bir teh­li­ke­ye dö­nüş­me­si­ni en­gel­le­me­ye ça­lı­şır. So­ğuk Sa­vaş dö­ne­min­de­ki Türk-Ame­ri­kan iliş­ki­le­ri de bu eği­li­min en iyi ör­nek­le­rin­den bi­ri­dir. Çi­men­to­su­nu or­tak düş­man Sov­yet­ler Bir­li­ği ve ko­mü­nizm teh­di­di­nin oluş­tur­du­ğu bu iliş­ki, NA­TO ça­tı­sı al­tın­da ku­rum­sal­laş­mış­tı. An­cak SSCB’nin da­ğıl­ma­sıy­la bir­lik­te köp­rü­nün al­tın­dan çok su­lar geç­ti. Bu­gün ge­li­nen nok­ta­da ye­ri­ne gö­re ça­tı­şan ve ör­tü­şen çı­kar­la­rı, iki ül­ke­nin kon­trol­lü ve mü­za­ke­re te­mel­li bir iliş­ki kur­ma­sı­nı zo­run­lu kı­lı­yor.
Mu­rat Ye­şil­taş, So­ğuk Sa­vaş dö­ne­min­de Tür­ki­ye’nin ABD ile kur­du­ğu iliş­ki­yi üç dö­nem ha­lin­de in­ce­li­yor. Za­man za­man kı­rıl­ma­la­rın da ya­şan­dı­ğı bu iliş­ki­nin, kü­re­sel bir ak­tö­re ek­lem­len­me an­cak tes­lim ol­ma­ma çer­çe­ve­sin­de ge­liş­ti­ği­ni ifa­de edi­yor.
Me­sut Öz­can, 1989-2002 ara­sı Türk-Ame­ri­kan iliş­ki­le­ri­ni “uyuş­maz­lık­la­rı uz­laş­tır­ma ça­ba­sı” şek­lin­de ta­nım­lı­yor. Bi­rin­ci Kör­fez Sa­va­şı’ndan son­ra iki ül­ke­nin Irak’ta­ki çı­kar­la­rı­nın çe­liş­me­ye baş­la­dı­ğı­nı an­cak Tür­ki­ye’nin bu du­ru­mun üze­ri­ne faz­la git­me­di­ği­ni be­lir­ti­yor.
Mu­zaf­fer Şe­nel, 2000’le­re ge­lin­di­ğin­de Was­hing­ton-Brük­sel kıs­ka­cın­dan kur­tul­ma ça­ba­sı­na gi­ren Tür­ki­ye’nin, hem ABD hem AB ile eş za­man­lı ola­rak yüz­le­şe­rek ger­çek­çi po­li­ti­ka­lar ge­liş­tir­me­ye ça­lış­tı­ğı­nı ya­zı­yor.
Ha­san Kö­se­ba­la­ban ise, Ba­tı ek­sen­li dış po­li­ti­ka ek­se­nin­den sap­ma­dan ve kü­re­sel den­ge­le­ri göz ar­dı et­me­den Türk dış po­li­ti­ka­sı­na ye­ni açı­lım­lar ge­liş­tir­me­ye ça­lı­şan AKP hü­kü­me­ti­nin, Tür­ki­ye ile ABD iliş­ki­le­ri­nin ni­te­li­ği­ni de­ğiş­tir­di­ği­ni or­ta­ya ko­yu­yor.
Nuh Yıl­maz da, Tür­ki­ye’nin ABD ile iliş­ki­le­rin­de son dö­nem­de­ki ana ge­ri­lim un­su­ru ha­li­ne ge­len PKK te­rö­rü ve Irak me­se­le­le­rin­de is­te­di­ği so­nuç­la­ra ula­şa­bil­me­si­nin, iz­le­di­ği sağ­du­yu­lu ve ka­rar­lı tav­rı de­rin­leş­tir­me­si­ne bağ­lı ol­du­ğu­na dik­kat çe­ki­yor.
Dev­let­ler sa­bır­lı ve sağ­du­yu­lu ol­duk­la­rı oran­da bü­yük­tür.

Paylaş Tavsiye Et