Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (January 2009) > Kapak > Gazze’nin dramı bitmiyor
Kapak
Gazze’nin dramı bitmiyor
Z. Tuba Kor
27 ARA­LIK Cu­mar­te­si gü­nü öğ­le sa­at­le­ri… Ocak sa­yı­mı­zı ta­mam­la­yıp bas­kı­ya gön­der­mek üze­rey­ken bir an­da ajans­la­ra o me­şum kat­li­am ha­ber­le­ri düş­tü. İs­ra­il yi­ne Gaz­ze’de kat­li­am yap­mış­tı, hem de da­ha ön­ce hiç ol­ma­dı­ğı şe­kil­de. Alt­mış sa­vaş uça­ğı­nın ka­tıl­dı­ğı ope­ras­yo­nun ilk sa­at­le­rin­de 200’ü aş­kın Fi­lis­tin­li ha­ya­tı­nı kay­bet­miş­ti. Ge­ce bo­yun­ca de­vam eden sal­dı­rı­lar­da ölü sa­yı­sı­nın 300’ü bul­du­ğu, ya­ra­lı­la­rın ise 700’e yak­laş­tı­ğı böl­ge­den ge­len ha­ber­ler ara­sın­day­dı. İlk şok sal­dı­rı­nın he­de­fi ise me­zu­ni­yet tö­re­ni­nin ya­pıl­dı­ğı bir po­lis mer­ke­ziy­di ve ara­la­rın­da Ha­mas’ın üst dü­zey gü­ven­lik gö­rev­li­le­ri­nin de bu­lun­du­ğu 140 po­lis ha­ya­tı­nı kay­bet­miş­ti. Ha­mas ile İs­ra­il ara­sın­da im­za­la­nan al­tı ay­lık ateş­ke­sin 19 Ara­lık’ta so­na er­me­si­nin ar­dın­dan böl­ge­de tan­si­yo­nun yük­se­le­ce­ği za­ten bek­le­ni­yor­du. An­cak bu bo­yut­ta bir ope­ras­yon­la de­ğil. Sal­dı­rı­la­rın şek­li, za­man­la­ma­sı ve muh­te­mel so­nuç­la­rı ay­rın­tı­lı bir de­ğer­len­dir­me­yi ge­rek­ti­ri­yor.
İs­ra­il çok uzun yıl­lar­dır Gaz­ze’ye ve hat­ta ge­nel ola­rak Fi­lis­tin top­rak­la­rı­na bu den­li bü­yük bir sal­dı­rı ger­çek­leş­tir­me­di. Bir tek sal­dı­rı­da bu ka­dar faz­la can kay­bı hiç ya­şan­ma­dı. Bu­gü­ne ka­dar­ki sa­yı­sız ope­ras­yo­nun­da İs­ra­il’in he­def­le­ri hep çok da­ha sı­nır­lıy­dı ve sal­dı­rı­lar -ulus­la­ra­ra­sı ka­mu­oyun­dan da­ha az tep­ki çek­mek için ol­sa ge­rek- za­ma­na ya­yı­la­rak ya­pı­lı­yor­du. Bu de­fa İs­ra­il top­ye­kun bir sal­dı­rı baş­lat­mış gi­bi gö­rü­nü­yor. Zi­ra sa­vaş uçak­la­rı Gaz­ze’de sa­de­ce ilk gün yü­ze ya­kın he­de­fi vu­ra­rak bü­tün gü­ven­lik bi­rim­le­ri baş­ta ol­mak üze­re Ha­mas’a ait bir­çok res­mî bi­na­yı yer­le bir et­ti. Sa­de­ce gü­ven­lik alt­ya­pı­sı­nı de­ğil biz­zat in­san gü­cü­nü de he­def al­dı. Bu­nun­la da ye­tin­me­di, si­vil yer­le­şim yer­le­ri­ni vur­du. Zi­ra or­du­nun açık­la­ma­sı­na gö­re, evin­de si­lah bu­lun­du­ran­lar­dan eş­le­ri ve ço­cuk­la­rı can­lı kal­kan olan­la­ra ka­dar her­kes te­rö­rist ka­bul edi­li­yor­du. Ya­ni Gaz­ze’de ar­tık her yer ve her­kes he­def ola­bi­lir­di. Öte yan­dan sa­yı­lı gün­le­ri ka­lan Baş­ba­kan Ehud Ol­mert de Gaz­ze hal­kı­na Ha­mas’a kar­şı ayak­lan­ma çağ­rı­sı yap­tı. Bü­tün bun­lar gös­te­ri­yor ki İs­ra­il, da­ha ön­ce eko­no­mik ve dip­lo­ma­tik tec­rit­le yıl­dır­ma­ya ça­lış­tı­ğı Ha­mas yö­ne­ti­mi­ni bu kez as­ke­rî güç kul­la­na­rak de­vir­me­ye ka­rar­lı. Bun­dan son­ra­ki sü­reç­te uzun­ca bir sü­re­dir gün­dem­de olan Ha­mas yö­ne­ti­ci­le­ri­ne sui­kast po­li­ti­ka­sı ye­ni­den yü­rür­lü­ğe ko­na­bi­lir. Ha­mas’a ait bü­tün alt­ya­pı­yı çö­kert­mek he­de­fiy­le (Gaz­ze’nin tek ha­yat da­ma­rı olan ye­ral­tı tü­nel­le­ri­ni de he­def ala­cak şe­kil­de) ye­ni bir ka­ra ha­re­ka­tı da gün­de­me ge­le­bi­lir. Yi­ne de böy­le bir kap­sam­lı ha­re­kat kar­şı­sın­da di­re­ni­şin pes ede­ce­ği­ni ve İs­ra­il’in amaç­la­rı­na ula­şa­bi­le­ce­ği­ni dü­şün­mek, Gaz­ze ve Ha­mas ger­çek­le­rin­den ha­ber­siz ol­mak de­mek­tir. Ağır can ka­yıp­la­rı­na rağ­men di­re­ni­şin si­lah bı­rak­ma­sı ve Fi­lis­tin da­va­sı­na iha­net et­me­si bek­len­me­me­li.
Çok de­ğil bun­dan on dört ay ev­vel An­na­po­lis “Ba­rış” Kon­fe­ran­sı ile böl­ge­de ye­ni bir sü­re­ce gi­ril­miş, ar­dı ar­dı­na ba­rış, en azın­dan ate­şin ke­sil­me­si yö­nün­de adım­lar atıl­mış­tı. As­lın­da mev­cut ça­tış­ma or­ta­mıy­la yıp­ran­mış olan tüm ta­raf­lar, bir yan­dan içe­ri­de güç­le­ri­ni tah­kim et­mek di­ğer yan­dan Ame­ri­kan baş­kan­lık se­çim­le­ri­ni bek­le­ye­rek ona gö­re ye­ni po­zis­yon­la­rı­nı be­lir­le­mek üze­re sü­re­ci ade­ta don­dur­muş­lar­dı. Bu se­bep­le Ha­mas ile İs­ra­il ara­sın­da­ki ateş­kes geç­ti­ği­miz ay so­na er­se de kar­şı­lık­lı sal­dı­rı­la­rın bir müd­det da­ha dü­şük yo­ğun­luk­ta de­vam et­me­si bek­le­ni­yor­du. Pe­ki, ne ol­du da İs­ra­il Gaz­ze’ye yö­ne­lik top­ye­kun bir sal­dı­rı baş­lat­tı?
Her ne ka­dar Tel Aviv, Gaz­ze­li­le­rin ro­ket sal­dı­rı­la­rı­nı ge­rek­çe gös­ter­se de, bu so­ru­nun ce­va­bı­nı önü­müz­de­ki ay İs­ra­il’de ya­pı­la­cak er­ken ge­nel se­çim­ler­de ara­mak da­ha doğ­ru ol­sa ge­rek. Zi­ra şid­det yan­lı­sı Li­kud Par­ti­si’nin se­çim­ler­den bi­rin­ci çık­ma­sı­na ke­sin gö­züy­le ba­kı­lı­yor. Mev­cut hü­kü­me­tin bü­yük or­ta­ğı Ka­di­ma Par­ti­si’nin Ey­lül ayın­da baş­kan­lı­ğı­na se­çi­len Dı­şiş­le­ri Ba­ka­nı Tzi­pi Liv­ni ve eki­bi, sü­re­ci leh­le­ri­ne çe­vir­mek üze­re düğ­me­ye bas­mış ola­bi­lir. Zi­ra son bir se­ne­de ba­rış mü­za­ke­re­le­ri­ne ka­tı­la­rak gü­ver­cin gö­rün­tü­sü ver­me­ye ça­lı­şan Liv­ni, hü­kü­me­ti pa­sif kal­mak­la suç­la­yan ve sal­dır­gan po­li­ti­ka­lar va­at eden ra­ki­bi Ben­ya­min Ne­tan­ya­hu kar­şı­sın­da kay­bet­ti­ği pu­an­la­rı, Gaz­ze’ye kap­sam­lı bir sal­dı­rıy­la ye­ni­den ka­za­na­bi­lir. Baş­ba­kan ol­du­ğu tak­dir­de Ha­mas’ı de­vir­me­yi stra­te­jik bir he­def ola­rak ilan eden Liv­ni ve eki­bi, se­çim­ler­den ev­vel bu­nu bil­fi­il baş­la­ta­rak inan­dı­rı­cı­lı­ğı­nı ar­tır­mış gö­rü­nü­yor. Ne de ol­sa akıl ho­ca­la­rı Ari­el Şa­ron, 2001’de baş­ba­kan­lık kol­tu­ğu­na İkin­ci İn­ti­fa­da’yı kış­kırt­ma­sı sa­ye­sin­de otur­muş­tu.
Öte yan­dan Oba­ma da­ha baş­kan­lık kol­tu­ğu­na otur­ma­dan böl­ge­de­ki gi­di­şa­tı de­rin­den et­ki­le­ye­cek bir ini­si­ya­tif alan İs­ra­il, ib­re­nin uz­laş­ma­dan ça­tış­ma­ya doğ­ru dön­dü­ğü bir sü­reç­te ye­ni yö­ne­ti­mi sı­kış­tı­ra­rak be­lir­li adım­lar at­ma­ya zor­la­ya­cak gi­bi gö­rü­nü­yor. Irak­lı ga­ze­te­ci Zey­di “ve­da bu­se­si” ola­rak Bush’a ayak­ka­bı­la­rı­nı fır­lat­mış­tı; İs­ra­il’de­ki yö­ne­tim ise gi­de­ra­yak, ye­ni baş­kan Oba­ma’ya Gaz­ze kat­li­amıy­la “hoş gel­din bu­se­si” ver­di.
İs­ra­il sal­dı­rı­la­rı­nın muh­te­mel so­nuç­la­rı­na ge­lin­ce, sal­dı­rı o ka­dar kış­kır­tı­cı ki Ha­mas ve di­ğer di­re­niş ör­güt­le­ri­nin bu­na ses­siz kal­ma­sı müm­kün de­ğil. Önü­müz­de­ki gün­ler­de ça­tış­ma­lar ye­ni­den alev­le­ne­cek gi­bi gö­rü­nü­yor. Ulus­la­ra­ra­sı dip­lo­ma­tik mü­da­ha­ley­le ta­raf­lar ya­tış­tı­rı­la­maz­sa eğer, böl­ge­de tan­si­yon iyi­ce yük­se­le­cek­tir. Zi­ra bun­dan son­ra­ki sü­reç­te Or­ta­do­ğu’nun bü­tün kri­tik ül­ke­le­rin­de se­çim­ler var. San­dık­lar­dan böl­ge­de ça­tış­ma­yı ka­çı­nıl­maz ha­le ge­ti­re­cek isim­ler çı­ka­bi­lir. İs­ra­il’in sal­dı­rı­la­rı­nın de­vam et­me­si du­ru­mun­da önü­müz­de­ki sü­reç­te üçün­cü İn­ti­fa­da’nın pat­lak ver­me­si ve hat­ta tıp­kı 2006’da ol­du­ğu gi­bi Hiz­bul­lah ve di­ğer di­re­niş ör­güt­le­ri­nin de şid­det sar­ma­lı­na dâ­hil ol­ma­sı bek­le­ne­bi­lir. Bü­tün taş­la­rı ye­rin­den oy­na­ta­bi­le­cek böy­le bir ih­ti­mal, 2008’de böl­ge­de tan­si­yo­nu dü­şü­ren ba­rış sü­reç­le­ri­nin so­nu­nu ge­ti­re­bi­lir.
Öte yan­dan İs­ra­il’in Ha­mas’ı de­vir­me ama­cıy­la “sı­nır­lı” bir ope­ras­yo­nun­dan hiç de ra­hat­sız­lık duy­ma­yan ve üs­te­lik bu­nu teş­vik de eden ba­zı Arap re­jim­le­ri, bu akıl al­maz kat­li­am­lar kar­şı­sın­da şaş­kı­na dön­müş ol­ma­lı. Zi­ra Ha­mas yö­ne­ti­mi dev­ri­lir­se kı­sa va­de­de ra­hat­la­ya­bi­lir­ler; an­cak böl­ge ça­pın­da ça­tış­ma­la­rı te­tik­le­ye­cek olan bu sü­reç, or­ta va­de­de ken­di­le­ri­ni de vu­ra­cak bir bu­me­ran­ga dö­nü­şe­cek­tir. Fi­lis­tin’in gö­rev sü­re­si 9 Ocak’ta do­la­cak olan ve Ha­mas’la an­la­şa­ma­ma­sı se­be­biy­le sü­re­yi uzat­ma bek­len­ti­si de gi­de­rek aza­lan baş­ka­nı Mah­mud Ab­bas’a ge­lin­ce, İs­ra­il’e sü­ku­net tel­kin et­mek­le ve “bi­raz” ken­di­si­ni fren­le­me çağ­rı­sı yap­mak­la ye­tin­di­ği ilk açık­la­ma­sı­na ba­kı­lır­sa, ra­ki­bi­nin tas­fi­ye­sin­den mem­nun ola­ca­ğa ben­zi­yor. Oy­sa unu­tu­yor ki Ha­mas gi­bi bir “teh­dit” fak­tö­rü yük­se­li­şe geç­me­den ön­ce İs­ra­il ken­di­si­ni adam ye­ri­ne bi­le koy­mu­yor, mu­ha­tap al­mı­yor­du. Üs­te­lik Gaz­ze’de­ki kat­lia­mın de­vam et­me­si, is­ter is­te­mez Ab­bas’ın Ba­tı Şe­ri­a’da oto­ri­te­si­ni iyi­ce sar­sa­cak ve bel­ki de Fi­lis­tin­li­ler ara­sın­da iç ça­tış­ma­la­rı kış­kır­ta­cak­tır.

Paylaş Tavsiye Et