Anadolu çınarı yeniden keşfediyor. İstanbul, Anadolu’yu.
Batı çınarının anayurdu Amerika’dır, doğu çınarının Anadolu. Orman ağacı değildir çınar, itinalı ellerde nazla büyür ve toprağın derinliklerine kök salar. Öylesine kök salar ki, İstanbul Büyükdere’deki Yedikardeşler (Godefroy) Çınarı Bizans ve Osmanlı imparatorluklarından bile uzun yaşar. Şairler sevgiliyi selviye, âşığı çınara benzetirler. Ağaçlar derviştir, çınar şeyh. Yaprakları parmak parmaktır; rüzgâr bile el alır ondan.
Eşcâr-ı bâğ hırka-yı tecrîde girdiler
Bâd-ı hazan çemende el aldı çenârdan
(Bâkî)
Anadolu’yu Müslümanlaştıran bilge insanlar, dergâhlarını birer çınar ile ölümsüzleştirdiler. Muradiye’deki Ulu Çınar, Somuncubaba ve Eskicibaba çınarları Kızıl Elma’dan önemli işaret taşlarıdır. Mekâna vurulan mühürdür çınar, zamana okunan içten bir dua. Serin bir gölgeliktir, derin bir rüya.
Akasyaların bozduğu Anadolu, çınarı yeniden keşfediyor. Akasya Ankara’dır, çınar Bursa ve İstanbul. Akasya bencidir, bir neslin ağacıdır. Çınar özgecidir, beşinci, onuncu, yüzüncü neslin gölgelenmesi içindir. Ankara akasya’dır, sadece kendini gölgeler. İnsanı canlandırmaz, yutar. Anadolu çınardır, gölgesi dünyayı tutar.
Ankara devlettir, Anadolu millet. Milletin önü açılmazsa, devlet behemahal ayakta kalmaz. Türklerin en ünlü yönetim bilimi ansiklopedisi bu gerçeği 933 yıl önce büyük bir vuzuhla dile getirmişti: “Memleket tutmak için çok asker ve ordu lâzımdır; askeri beslemek için de çok mal ve servete ihtiyaç vardır. Bu malı elde etmek için, halkın zengin olması gerektir; halkın zengin olması için de doğru kanunlar konulmalıdır. Bunlardan biri ihmâl edilirse dördü de kalır; dördü birden ihmal edilirse, devlet çözülmeye yüz tutar.” (Kutadgu Bilig, 2057-59. maddeler.)
Bu ayki dosya konumuz, “Umudun öldürülemediği dağlar: Kafkasya”. Coğrafyası, tarihî kaderi ve mahzun geleceğiyle yakından irtibatlı olduğumuz diller dağı. Ankara, Anadolu’da milletin önünü açtıkça, Kafkas halklarının coşkuyla “Millet” nehrine katıldığını görecektir. Emperyal bir arzu değildir bu. Bin yıllık çınarın gölgesi âlemi böyle tutar.
Devlet, kolektif akıl ve sorumluluktur.
Paylaş
Tavsiye Et