Anlayış’ın “301” yorumu: Ya kalkacak, ya değişecek

Anlayış dergisi bu ay çokça tartışılan ama bir çözüme kavuşturulamayan ve Hrant Dink’in öldürülmesinde etkili olan 301. maddeyi kapağına taşıyor. Hrant Dink, Türklüğü aşağıladığı iddiasıyla bu maddeye dayanarak yargılanmıştı. TopluYORUM’da başlayan 301 tartışması, Mustafa Özel’in “Hepimiz Ermeni miyiz?” başlıklı yazısıyla sürüyor. Özel, bugün yaşanan sorunun, Türklüğü “ırk” temelli mi yoksa “tarih” temelli mi tanımlamak noktasındaki gerilimden kaynaklandığını ve ulus-devletin ırk temelli bir tanımdan yana olmasının sorunun kökenini teşkil ettiğini belirtiyor. Özel’e göre, ırkçı yaklaşımdan vazgeçip “tarih” temelli bir tanımı benimsediğimizde, farklılıkları huzurlu bir atmosferin potasında buluşturmuş oluruz ki, böylesi bir tecrübedeki “Türk”ün tanımı -tıpkı Osmanlı’da olduğu gibi- hem Ermeni’yi, hem Kürt’ü, hem Arnavut’u, hem Boşnak’ı içerir. Böylesi bir “Türk” tanımı, sadece farklı ırkları değil farklı dinleri de bünyesine katar. Sorunun çözümü, yüreğimizin ve aklımızın hudutlarını Misak-ı Millî sınırlarıyla özdeşleştirmekten kurtulmakla mümkündür.

Memleket Hali’nde Yücel Bulut “Hepimiz Türk’üz” ile “Hepimiz Ermeni’yiz” ifadelerinin aynı damardan beslendiğini ve tek-biçimciliği ve indirgemeciliği dayattığını söylüyor. Türkiye Siyaset’teki yazısında Türkiye tarihindeki siyasi cinayetlere mercek tutan Abdülhamit Kırmızı, Hrant Dink suikastından hareketle yükseltilen milliyetçiliğin tıpkı 90’larda yükseltilen İslamcılık gibi düşürülebileceğini öngörüyor ve bu camianın ilerleyen süreçte harcanabileceğine işaret ediyor.

Bu ayki dosyada Türk siyasi hayatında “Darbeler ve Demokrasi” ilişkisi masaya yatırılıyor. 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül ve 28 Şubat darbeleri, Bekir Berat Özipek, Mahir Kaynak ve Mümtaz’er Türköne’nin de aralarında bulunduğu değerli kalemler tarafından tahlil ediliyor. Irak Çıkmazı başlıklı gündem yazılarında Hasan Kösebalaban, Nuh Yılmaz ve Gökhan Çetinsaya, Irak’ta gelinen son durumu ve ABD’nin yeni Irak stratejisini ayrıntılı bir şekilde irdeliyor. Z. Tuba Kor “Yeni Hedef Somali” başlıklı yazısında Somali’nin stratejik konumu ve el değmemiş tabii kaynaklarıyla ABD’nin iştahını kabarttığını söylüyor.

Bu ayki SöyleşiYORUM’un konuğu, dinî çoğulculuk, demokrasi ve İslâm, İslâm-Bilim tartışmaları üzerine yayımlanan birçok makale ve eseriyle tanınan İranlı düşünür Prof. Abdülkerim Suruş. Suruş, söyleşide İslâm-demokrasi ilişkisi gibi çetrefilli bir konuyu ayrıntılarına inerek tahlil ediyor; Marks’tan Huntington’a kadar geçen süreçteki Batılı filozofların daima çatışma üzerine kurulu fikirler ortaya attığı tespitinde bulunuyor

Toplum bölümünde İhsan Fazlıoğlu “Nazar’sız Manzara: Yalnızca Bir Temenni” başlıklı yazısında İbn Haldun’un 600. ölüm yıldönümü dolayısıyla düzenlenen toplantılarda ve kaleme alınan yazılarda ortaya konulan “Müslüman toplumların, özellikle Türklerin bir toplum teorisi ihtiyacı olduğu” fikrinin naifliğine dikkat çekiyor. Fazlıoğlu’na göre, İbn Haldun’un yaslandığı felsefî zemini anlamadan ve bugünü kuşatacak bir felsefî zemini tesis etmeden oluşturulacak bir toplum teorisinin hastalıklarımıza şifa bahşetmesi mümkün değil. Yunus Beyzade Arı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2006 Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü Medeniyetin ‘Diriliş’i: Sezai Karakoç’a verme kararını Bakanlık için büyük bir onur olarak değerlendiriyor. Cahit Koytak ise Sezai Karakoç’a atfettiği “Güvercin Besleyen Adam” başlıklı şiiriyle dergide yer alıyor.

İbrahim Öztürk, Sadık Ünay, Taha Özhan, Ayşenur Gönen ve M. Mücahit Küçükyılmaz bu ayki öne çıkan diğer yazarlardan bazıları… Anlayış her ayın ilk haftası gazete ve dergi bayilerinde…