Kullanıcı Adı: Şifre    
   
   veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksAnasayfa > Dosya > Siyasi makyaj
Dosya
Siyasi makyaj
Mehmet Altan
TÜR­Kİ­YE’NİN nü­fu­su­nu be­şe böl­sek…
Ne çı­kar?
Beş ta­ne “%20’lik” ke­sim.
Böy­le bir ay­rı­mı ne için ya­pı­yo­ruz?
Ge­lir da­ğı­lı­mı ko­nu­sun­da ül­ke­nin ha­li pür me­la­li­ni an­la­mak için.
Ya da “mak­yaj­sız yü­zü­nü” gör­mek için.
•••
Tür­ki­ye İs­ta­tis­tik Ku­ru­mu (TÜİK) bu­nu yap­tı.
Ve gör­dük ki…
Ge­li­rin ya­rı­sı “en üst”e gi­di­yor.
Ya­ni nü­fu­sun ilk %20’si, mil­li ge­li­rin ya­rı­sı­nı al­ıyor.
Son %20 ise ge­li­rin ne­re­dey­se yir­mi­de bi­ri­ni alı­yor.
İs­ter­se­niz da­ha de­tay­lı söy­le­ye­yim...
TÜ­İK ve­ri­le­ri­ne gö­re, yıl­lık or­ta­la­ma 42.781 li­ra ka­za­nan en üst ge­lir gru­bun­da­ki %20’lik grup, top­lam ge­li­rin %46,7’si­ni alı­yor.
Yıl­lık or­ta­la­ma 6.000 li­ra ka­za­nan ve en dü­şük ge­lir gru­bun­da bu­lu­nan %20’lik gru­bun ge­lir­den al­dı­ğı pay ise %5,8.
Pe­ki, ya en üst­te­ki­ler ile en alt­ta­ki­ler ara­sın­da­ki ge­lir uçu­ru­mu?
Söy­le­ye­yim…
En üst­te­ki­ler ile en alt­ta­ki­ler ara­sın­da­ki ge­lir uçu­ru­mu 8,1 kat.
Ney­se ki “zen­gin-yok­sul” uçu­ru­mu 9,5 kattan 8,1 ka­ta in­miş bu­lun­uyor.
Acı kay­bın amor­ti­si gi­bi.
•••
Ya ara­da­ki­ler mi?
2007 ve­ri­le­ri­ne gö­re…
En dü­şük ge­li­re sa­hip olan gru­bun yıl­lık or­ta­la­ma ge­li­ri 6.000 TL, ay­lık ge­li­ri ise 500 TL iken...
İkin­ci gru­bun yıl­lık ge­li­ri 10.294 TL’ye, ay­lık ge­li­ri ise 857 TL’ye gel­di.
•••
Üçün­cü ge­lir gru­bun­da yıl­lık ge­lir or­ta­la­ma 14.535 TL, ay­lık ge­lir de 1.211 TL ola­rak be­lir­len­di.
En üst ge­lir dü­ze­yi gru­bu­nun bir al­tın­da olan grup, yıl­lık 20.513 li­ray­la ay­da 1.709 li­ra ge­lir el­de et­ti.
En te­pe­de­ki %20’lik ke­si­min yıl­lık ge­li­ri­nin 42.781 TL ol­du­ğu­nu söy­le­miş­tim. On­la­rın ay­lık ge­li­ri de 3.565 TL ola­rak he­sap­lan­mış.
Pe­ki, ge­lir ada­let­li da­ğıl­sa ne ola­cak­tı?
2007 so­nuç­la­rı­na gö­re ha­ne ba­şı­na dü­şen yıllık ge­lir 18.827 TL ola­cak­tı.
•••
Böl­ge ba­zın­da ba­kar­sak…
Yi­ne 2007 yı­lı so­nuç­la­rı­na gö­re, İs­tan­bul böl­ge­si 11.454 TL ile or­ta­la­ma yıl­lık eş­de­ğer ha­ne­hal­kı kul­la­nı­la­bi­lir ge­li­ri en yük­sek olan böl­ge du­ru­mun­da.
Bu­nu 10.151 TL’lik or­ta­la­ma ge­lir ile Do­ğu Mar­ma­ra iz­li­yor.
En dü­şük or­ta­la­ma­ya sa­hip böl­ge ise 3.591 TL ile Gü­ney­do­ğu Ana­do­lu.
•••
“Zen­gin-yok­sul” uçu­ru­mu kent­ler­de ve kır­lar­da na­sıl­mış onu gö­re­lim…
Kent­sel yer­ler­de en yük­sek ge­li­re sa­hip olan %20’lik gru­bun top­lam ge­lir­den al­dı­ğı pay, en dü­şük ge­li­ri pay­la­şan %20’lik gru­bun al­dı­ğı pa­yın 7,5 ka­tı.
Kır­sal yer­ler­de ise 6,9 ka­tı ola­rak be­lir­len­miş.
•••
TÜ­İK araş­tır­ma­sı nü­fu­sun ya­şam ko­şul­la­rı­nı da göz­ler önü­ne se­ri­yor.
Ör­ne­ğin, nü­fu­sun %60,8’i ken­di­le­ri­ne ait ko­nut­ta otu­ru­yor.
An­cak %39,1’inin otur­du­ğu ko­nut­ta “sız­dı­ran ça­tı, nem­li du­var­lar, çü­rü­müş pen­ce­re çer­çe­ve­si” gi­bi so­run­lar ya­şa­nı­yor. %39,8’inin otur­du­ğu ko­nut­ta ise “izo­las­yon­dan do­la­yı ısın­ma so­ru­nu” söz ko­nu­su.
%55,5’lik bir ke­si­min ha­ne­si­nin tak­sit öde­me­le­ri ve borç­la­rı bu­lu­nu­yor. % 23,3’lük ke­sim de bu borç öde­me­le­ri­nin ha­ne­si­ne çok yük ge­tir­di­ği be­lir­ti­yor.
Nü­fu­sun %70’i eko­no­mik ne­den­ler­le “ev­den uzak­ta bir haf­ta­lık ta­til”, “bek­len­me­dik bir har­ca­ma” ve “yıp­ran­mış ve es­ki­miş mo­bil­ya­la­rı­nı ye­ni­le­me” gi­bi ih­ti­ya­cı­nı kar­şı­la­ya­mı­yor.
Ne­den? Çün­kü %20,6’lık ke­sim yok­sul­luk sı­nı­rı­nın al­tın­da.
•••
Ge­lir da­ğı­lı­mı ül­ke­nin mak­yaj­sız yü­zü­dür.
Yu­ka­rı­da­ki de bi­zim mak­yaj­sız yü­zü­müz.
Bu yü­zü na­sıl bul­du­ğu­nu­za gel­me­den ön­ce bir ko­nu da­ha var ki, çok faz­la si­ya­sal­la­şır­ken sos­yal yü­zü­müz­de­ki de­rin so­run­lar­dan da hız­la uzak­laş­tı­ğı­mı­zı göz­ler önü­ne se­ri­yor.
Hal­bu­ki...
Si­ya­se­tin ama­cı ağır ve de­rin sos­yal so­run­la­rı çöz­mek de­ğil mi­dir?
Oy­sa­ki...
İş­siz­lik fe­na hal­de can yak­ma­ya de­vam edi­yor.
An­ka­ra si­ya­se­ti gün­de­min te­pe­si­ne yer­le­şir­ken, sos­yal so­run­lar gün­de­min di­bin­de sü­rü­nü­yor.
Hat­ta biz­zat iş­si­zin ken­di­si de san­ki iş­siz­lik­le il­gi­len­mi­yor.
•••
Bu yı­lın Ocak ayın­da...
Kri­zin dün­ya­yı vur­du­ğu 2009’un Ocak ayı­na kı­yas­la iş­siz­lik ora­nı 1 pu­an azal­sa da, Ara­lık ayı­na gö­re ar­tış var. İş­siz­lik ora­nı %14,5 se­vi­ye­sin­de. Bun­la­rın dört­te bi­ri de genç üs­te­lik.
3,5 mil­yon ki­şi­nin iş­siz ol­du­ğu Tür­ki­ye’de, 2,2 mil­yon ki­şi de iş bul­mak­tan ümi­di­ni kes­ti­ği için ev­de otu­ru­yor. Res­mî ra­kam­la­rın iş­siz say­ma­dı­ğı bu ki­şi­ler­le bir­lik­te iş­siz sa­yı­sı 5,8 mil­yon ki­şi­yi aşı­yor.
•••
Tür­ki­ye’de Ocak ayı iti­ba­rıy­la...
Ça­lış­ma ça­ğın­da­ki nü­fus 52 mil­yon 150 bin ki­şi.
Ama ça­lı­şan­lar sa­de­ce 21 mil­yon 162 bin ki­şi.
Ya­ni iş­gü­cü­ne ka­tıl­ma ora­nı %47,5. Bu oran, OECD ül­ke­le­rin­de %75 ci­va­rın­da.
İs­tih­dam edi­len­le­rin %23,8’i ta­rım, %20,2’si sa­na­yi, %5,5’i in­şa­at, %50,5’i ise hiz­met­ler sek­tö­rün­de yer al­ıyor. 2010 yı­lın­da hâ­lâ ça­lı­şan­la­rın dört­te bi­ri­nin ta­rım­da ol­ma­sı­na dik­ka­ti­ni­zi çe­ke­rim. AB or­ta­la­ma­sı %4.
•••
Si­ya­sal­laş­tı­ğı­mız için ko­nuş­ma­dı­ğı­mız bir di­ğer sos­yal fa­ci­a ise ka­yıt dı­şı ça­lı­şan­lar.
Yap­tı­ğı iş­ten ötü­rü her­han­gi bir sos­yal gü­ven­lik ku­rumu­na ka­yıt­lı ol­ma­dan ça­lı­şan­la­rın ora­nı %42,3.
İş­gü­cü­ne ka­tıl­ma ora­nı ise er­kek­ler­de %69,8, ka­dın­lar­da %25,9.
Ka­dın­la­rı­mız sos­yal ya­şam­da yok gi­bi­ler.
•••
Bir di­ğer çok ya­kı­cı so­run ise ça­lı­şan­la­rı­mı­zın ni­te­li­ği...
Dört genç­ten bi­ri­nin iş­siz ol­du­ğu Tür­ki­ye’nin is­tih­dam tab­lo­su­na, eği­tim du­ru­mu­na gö­re ba­kıl­dı­ğın­da...
Tür­ki­ye’de oku­ma-yaz­ma bil­me­yen 5 mil­yon 787 bin ki­şi bu­lu­nu­yor. Bun­la­rın 4 mil­yon 698 bi­ni iş ara­ma­yıp evin­de otu­rur­ken, 1 mil­yon 2 bi­ni ça­lı­şı­yor. Oku­ma-yaz­ma bil­me­yen­ler iş ara­ma­dık­la­rı için iş­siz sa­yıl­ma­dık­la­rın­dan bu grup­ta iş­siz­lik ora­nı %8.
İl­ko­kul me­zu­nu 19 mil­yon 84 bin ki­şi­nin 9 mil­yon 690 bi­ni ev­de otu­rur­ken, bu eği­tim se­vi­ye­sin­de iş­siz­lik %12,2.
Özet­le, ça­lı­şan­la­rın ezi­ci bir ço­ğun­lu­ğu “mes­lek” sa­hi­bi de­ğil.
•••
Si­ya­set ku­ru­mu dört yıl­da bir ye­ni­le­ni­yor.
Bel­ki de bu ne­den­le uzun va­de­li iş­ler ve de­rin sos­yal ya­ra­lar çok da faz­la ame­li­yat ma­sa­sı­na yat­mı­yor.
Ama ör­ne­ğin, bu­gün­kü eği­tim sis­te­mi de­ğiş­me­den iş­siz­lik so­ru­nu bi­ter mi? Bu­nu en te­mel me­se­le yap­ma­dan ve çöz­me­den, sağ­lık­lı bir bi­çim­de dü­ze çı­ka­bi­lir mi­yiz?
Üs­te­lik ni­te­lik­siz iş­siz­ler iş bu­la­maz­ken, ni­te­lik­li iş­gü­cü ara­yan da ba­şa­rı­lı ola­mı­yor. Emek arz ve ta­le­bi ke­siş­mi­yor, kı­sa­ca­sı iş­siz­lik ya­pı­sal bir iş­siz­lik.
•••
Da­ha ön­ce­le­ri, si­ya­se­tin gün­de­mi sa­de­ce si­ya­set­le bu ka­dar il­gi­li de­ğil­di.
Ül­ke­nin sos­yal yü­zü nis­pe­ten bi­raz da­ha faz­la gö­rü­nür­dü.
Çün­kü ni­ha­ye­tin­de si­ya­set, sos­yal so­run­la­rı çöz­mek için var.
Bu­nu ıs­ka­la­mak ül­ke­yi zo­ra so­kar. Sos­yal dep­re­min pi­mi­ni çek­ti­rir.

Paylaş Tavsiye Et
Yazara ait diğer yazılar
Mehmet Altan