Bir Acem bahçesi, bir seccade,
Dolduran havzı ateşten bâde?
Ne kadar gamlı bu akşam vakti!
Bakışın benzemiyor mutâde!
Ahmet Haşim’in söylediğinin aksine İran’da her şey mutâd olduğu veçhile cereyan ediyor, hem de binlerce yıldır. Tarihî süreklilik ve coğrafî istikrarın kültürle yoğrulduğu İran, üzerinden gelip geçen kavimleri derinden etkiledi. Bu etkiye uyum sağlayıp dönüşenler İran’a hükmetti, uyum sağlayamayanlar ise İran’da öğütülüp gitti. Binlerce yıldır egemen olan süreklilik o kadar belirleyici ki en radikal kırılmaların ardından bile, yeni akım eski paradigma ile bir sentezde buluşabildi. Tarihin verdiği güvenle, dinlerin özel hayat dışında işlevlerinin kalmadığının kabul edildiği bir çağda ulemayı iktidara getirecek ve ABD’ye meydan okuyacak kadar pervasız görünse de İran hep sürekliliğin icabı bir hesapçılık içindedir. Devrimin üzerinden çeyrek asır geçti. İran bugün küreselleşme çağında uluslararası hareketliliği içeriye taşıyarak yeni bir sentez üretme peşindeki reformcularla istikrarı korumaya çalışan muhafazakarların çekişmesine sahne oluyor. Türkiye Asya bağlantısını coğrafî süreklilik içinde kurmak için İran’a, İran da Âri akrabalarının yurdu Avrupa’ya açılmak için Türkiye’ye ihtiyaç duyuyor.
Paylaş
Tavsiye Et