Gümrük Birliği ve Kopenhag Kriterleri’ne uyumdan çok daha zor bir süreç bizi bekliyor. 80 bin sayfayı aşan AB Müktesebatı, müzakere sürecinde Türk hukukunun bir parçası haline getirilerek uygulamaya geçirilecek. Yediden yetmişe herkesin hayatını derinden etkileyecek olan Müktesebata uyumda, sadece devlete değil, yerel yönetimlere, özel sektöre ve STK’lara çok iş düşüyor. Daha önce Gümrük Birliği sürecinde 2 dosyanın değerlendirilmiş olması dolayısıyla müzakereler aşağıdaki 29 başlık altında yürüyecek.
1- Malların Serbest Dolaşımı
· Ticaretin önündeki engeller bir an önce kaldırılacak ve Malların Serbest Dolaşımı Prensibine aykırı tüm düzenlemeler gözden geçirilecek.
2- Kişilerin Serbest Dolaşımı
· Türklerin AB ülkelerinde serbest dolaşımına kalıcı sınırlamalar getirilmeye çalışılırken, Avrupa’dan gelecek yabancılar üzerindeki sınırlamaların -çalışmaları önündeki hukukî engeller de dahil olmak üzere- kaldırılması istenmekte.
· Akademik diplomaların ve meslekî kalifikasyonların tanınmasına ilişkin düzenlemeler yapılacak. Bu bağlamda pek çok diploma geçersiz sayılacak; özellikle doktor, mimar, mühendis ve avukatların eğitimlerinde minimum yeterlilik şartları yeniden düzenlenecek.
3- Hizmetlerin Serbest Dolaşımı
· Yabancı ülke aktörlerinin piyasaya girişlerinin önündeki ciddi kısıtlamalar kaldırılacak.
· Başta bankacılık ve sigortacılık olmak üzere hizmet sektörü bir an önce AB mevzuatına uydurulacak.
4- Sermayenin Serbest Dolaşımı
· Sermaye hareketleri ve ödemeler sistemiyle ilgili düzenlemeler uyumlulaştırılacak.
· Yabancıların doğrudan yatırımlarının ve gayrimenkul edinmelerinin önündeki engeller kaldırılacak.
5- Şirketler Hukuku
· Şirket ve muhasebe mevzuatı uyumlulaştırılacak.
· Ciddi bir sorun teşkil eden korsan ve taklit ürünlere karşı fikrî ve sınaî mülkiyet hakları konusunda gerekli düzenlemeler yapılacak.
6- Rekabet Politikası
· Antitekel konusunda yasal düzenlemeler yapılacak. Rekabet kurallarının tam ve doğru bir şekilde uygulanmasının Türkiye’deki aktörler üzerinde bırakacağı olumsuz etkinin hafifletilmesi için bu süreçte gerekli tedbirlerin de alınması gerekiyor.
7- Tarım
En büyük sıkıntı AB müktesebatının yaklaşık yarısını oluşturan tarım müzakerelerinde yaşanacak.
· Avrupa’da tarımla uğraşan nüfus %6 iken, bu oran Türkiye’de %35 (25 milyon). Önümüzdeki 10 yıl içinde tarımla uğraşan nüfus 15 milyona indirilmek zorunda. Bunun için 10 milyonluk nüfusun sanayiye aktarılması şart; ciddi problemleri beraberinde getirecek olan bu konuyu çözebilmek için yabancı sermaye ülkemize çekilmeye çalışılacak.
· Sosyo-ekonomik ve teknolojik yapı AB’ye göre oldukça geri. AB tarımı ile aynı pazarı paylaşmak ve eşit koşullarda rekabet etmek durumunda olan Türk tarımı, büyük bir tahribatla karşı karşıya kalacak. Küçük sermayeli tarım işletmelerinin ölçekleri büyültülecek, kalanları ise tasfiye edilecek. Maliyetlerin yüksek olduğu tahıl, hayvancılık, yem bitkileri, şeker pancarı gibi ürünler olumsuz etkilenirken; sebze-meyve ile sert kabuklu bitkiler için avantajlı bir durum ortaya çıkacak.
· Kırsal kalkınma stratejisi oluşturularak tarım yeniden yapılandırılacak. Bitki ve hayvan sağlığı konularıyla ormancılık alanında gerekli adımlar atılacak ve organik tarıma geçilecek. Kim, nerede, nasıl, ne üretti ve nerede, nereye sattı; hepsinin bir standardı olacak. Standartlara uymayan ürünler yurt içinde bile satılamayacak. Gıdalarda lezzet farklılaşması yaşanacak. Her istenen ürün ekilemeyecek, bu alanda AB planlamasına uyum zorunlu olacak.
· Gıda güvenliği ve kontrol sistemi AB standartları ile uyumlulaştırılacak; hijyen ve kamu sağlığı sistemi yeniden düzenlenerek gıda işleme tesisleri modernize edilecek. Bu süreçte alışılmışın dışında pek çok uygulamaya geçilecek; mesela her tarlaya bir alafranga tuvalet, inek sağarken eldiven giyme zorunlu hale gelecek.
8- Balıkçılık
· Balık ihraç edebilmek için 240’tan fazla kritere uyulacak.
9- Taşımacılık Politikası
· Avrupa ile Asya arasında bir koridor olan Türkiye’nin karayollarına ilişkin yeni bir altyapı destek şebekesi hazırlanacak.
· Demiryolları altyapısı bir an önce modernleştirilecek, nakliyat alanında serbest rekabete açılacak ve T.C.D.D. yeniden yapılandırılacak.
· AB’nin liman denetimine ilişkin sekreterliğin kara listesinde olan Türkiye gerekli düzenlemeleri yaparak alıkoyma oranlarını aşağı çekecek.
· Kıbrıs Rum Kesimi bandıralı gemilerin liman girişi ve ticareti üzerindeki kısıtlamalar kaldırılacak.
10- Vergilendirme
· Vergi düzeni değişecek ve kayıt dışı ekonominin üzerine gidilecek.
· Dolaylı ve dolaysız vergiler müktesebata uyumlu hale getirilecek.
11- Ekonomik ve Parasal Birlik
· Enflasyon hedeflemesine geçilerek ekonomik ve parasal birliğe temel teşkil eden kavramsal esaslar yakınlaştırılacak ve bu konuda Merkez Bankası’nın bağımsızlığına önem verilecek.
12- İstatistik
· Yeni bir istatistik yasası çıkarılacak. Başta tarım olmak üzere her alanda istatistikî veriler uyumlulaştırılacak.
13- Sosyal Politika ve İstihdam
· Yeni İş Yasası’nın hayata geçirilişi hızlandırılacak. İşe alımlarda ve ücretlerde cinsiyet, ırk ve din ayrımcılığı kaldırılacak; çocuk işçiler, işyeri sağlığı ve güvenliği gibi konularda ilerleme kaydedilecek.
· Sendikal hakların önündeki tüm engeller kaldırılacak. Toplu iş sözleşmesi kapsamında çalışanların oranı artırılacak.
14- Enerji
· Enerji piyasası rekabete açılacak, özelleştirmeye önem verilecek ve Botaş’ın tekeli sona erecek.
· Nükleer enerji alanında Euratom prosedürüne uyulacak.
15- Sanayi Politikası
· Verimlilik artırılarak rekabetçi bir politika takip edilecek ve özelleştirmeye hız verilecek.
· Çelik sanayii yeniden yapılandırılacak.
· Çevre standartlarına ulaşmada ciddi sıkıntılar yaşanacak.
16- Küçük ve Orta Boy İşletmeler
· Özel önem verilen KOBİ’lerin büyük oranlarda kredi alabilmelerinin önündeki engeller kaldırılacak.
· Esnaf ve sanayi odaları da değişime ayak uyduracak.
17- Bilim ve Araştırma
· Bilim ve teknoloji yatırımları ile AR&GE faaliyetlerine ayrılan kaynaklar artırılacak.
18- Eğitim, Öğretim ve Gençlik
· “Ne iş olsa yaparım” düşüncesi ortadan kalkmak zorunda; zira şoförlükten tezgahtarlığa, tamirciliğe kadar her alanda belli bir eğitimden geçilecek ve sertifika şart olacak.
· Eğitim yatırımlarının payı ve kalitesi artırılacak ve meslekî eğitim programları geliştirilecek.
· Eğitimde cinsiyet ayrımcılığı ile mücadele konusundaki çalışmalar hızlandırılacak.
· Üniversitelere öğrenci alımındaki sınırlamalar kaldırılacak. YÖK’ün eşgüdüm rolü gözden geçirilecek.
19- Telekomünikasyon ve Bilgi Teknolojileri
· Tarifelendirme ve lisans alanında mevzuatın etkili bir biçimde uygulanması sağlanacak.
20- Kültür ve Görsel–İşitsel Politika
· Özel kuruluşların da Türkçe dışındaki dillerde yayın yapmasına izin verilecek.
21- Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu
· Merkezî ve bölgesel düzeyde etkin bir kapasite oluşturulacak ve uygun kaynaklarla desteklenecek. Bu bağlamda düşük kişi başına millî gelir ve bölgeler arasındaki farklılıklar ile mücadele edebilmek üzere bölgesel kalkınma politikası izlenecek.
22- Çevre
· Kyoto Protokolü onaylanacak.
· Hava ve su kalitesi, kimyasallar, gürültü, atık yönetimi, genetik olarak değiştirilmiş organizmalar, nükleer güvenlik ve radyasyondan korunma, doğanın korunması, sanayi kirliliği, risk yönetimi gibi alanlarda AB müktesebatına uyulacak. Bu bağlamda örneğin taşıtların karbondioksit emisyon oranları AB müktesebatına uygun hale getirilecek. Gürültü kirliliğini önlemek amacıyla korna ve megafon sesinden ev aletlerinin sesine kadar hemen her alanda yeniden düzenleme yapılacak. Ezan sesine desibel ayarı getirilecek. Eğlence yerlerinde yüksek sesli müzik yayını yapılamayacak.
23- Tüketicinin Korunması ve Sağlık
· Tüketicilerin sağlığını, güvenliğini ve çıkarlarını korumaya yönelik gerekli adımlar atılacak. Deterjan, oyuncak ve tıbbî malzemeler Sağlık Bakanlığı’nca izlenecek.
· Temel göstergelerin AB ortalamasının epeyce altında olduğu sağlık konusunda gerekli adımlar atılacak. Tütün kullanımı kontrol altına alınacak.
24- Adalet ve İçişleri Alanında İşbirliği
· Adlî sistemin reformu ve hızlı işleyişi sağlanacak.
· Uyuşturucu ticareti, örgütlü suçlar, insan kaçakçılığı, yolsuzluk, kara para aklama, sahtecilik ile mücadele, sınır güvenliği, yasadışı göç gibi konularda polis ve gümrük işbirliği; hukukî ve cezaî konularda adlî işbirliği artırılacak.
· Sığınma konusu uyumlulaştırılacak ve Schengen Konvansiyonu’nun tam anlamıyla uygulanmasına yönelik adımlar atılacak. AB’nin vize sistemine uyum tamamlanacak.
25- Gümrük Birliği
· Bu alanda müktesebata büyük oranda uyan Türkiye, Gümrük Birliği hükümlerini tüm AB ülkelerine uygulayacak. (Güney Kıbrıs)
26- Dış İlişkiler
· AB tercihli rejimlerine uyum sağlamak suretiyle, AB Ortak Ticaret Politikası tam uyumlulaşacak.
· Üçüncü ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları sonuçlandırılacak.
27- Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası
· Bu alanda AB ile aynı doğrultuda politika izlenecek. Mevcut durumda AB’nin yumuşak karnı AB ülkeleri arasında bile tam bir uyum sağlanamamış durumda. Bu yüzden henüz netlik kazanmış değil.
28- Mali Kontrol
· Kamu yönetimi ve denetim mekanizmalarındaki büyük farklılıklar ortadan kaldırılacak.
29- Mali ve Bütçesel Hükümler
· KDV ve gümrük vergilerinin toplanmasına yönelik idarî kapasite güçlendirilecek, yolsuzlukla mücadele için etkin araçlar geliştirilecek.
· Bütçe raporlaması zamanında, anlaşılır ve güvenilir bir şekilde yapılacak.
· Katılım öncesi fonların yönetimi için ademi merkeziyetçi bir uygulamaya geçilecek.
· Başta tarım olmak üzere ulaştırma, telekomünikasyon, enerji, çevre, eğitim ve Ar&Ge alanlarında önemli bir finansman desteğine ihtiyaç var.
Paylaş
Tavsiye Et