Rauf Yekta
İstanbul: Pan Yayıncılık, 2000
Türk musikisi tarihinin bilimsel bir biçimde ele alınıp yazıldığını söylemek zor. Bu konuda en ciddi çalışmaları yapanlardan birinin Rauf Yekta Bey (1871-1935) olduğunu söyleyebiliriz. Tanburi, neyzen, bestekâr ve hattat olan Rauf Yekta, Türk musikisinin gelecek kuşaklara aktarılması yönünde bilimsel nitelikte çalışmalar yapmış bir nazariyatçı ve müzikologdur. 1898’de İkdam gazetesinde yayımlanan ilk makalesinden başlayarak ölümüne kadar yazdığı inceleme ve araştırmalarının sayısı 400 civarında olan Rauf Yekta Bey’in yazıları İkdam, Şehbal, Yeni Mecmua, Hale, Nota gibi yerli dergi ve gazetelerin dışında Revue Musicale ve Monde Musicale gibi Avrupa’nın önde gelen müzikoloji yayınlarında yer aldı. Rauf Yekta 1922’de Paris’te yayımlanan Albert Lavignac’ın yönettiği Encylopedie de la Musique adlı dünyaca ünlü ansiklopedinin Türk musikisi için ayrılan ve çok kıymetli bir müzikolojik çalışma niteliğini haiz 120 sayfalık kısmını 1 yıllık bir çalışmayla kaleme aldı.
Rauf Yekta Bey, Türk müziğinin önemli şahsiyetlerini konu alan bir dizi risale yazmış ve bunlardan Dede Efendi, Abdülkadir Meragi ve Zekai Dede’yi anlattığı bölümleri yayınlayabilmiştir. Pan Yayıncılık tarafından yayımlanan “Esâtîz-i Elhân”, bu üç bestekârımızı anlatmaktadır. 1. cüz, Hoca Zekai Dede Efendi’nin (1825-1897) hayatını konu alan bir risaledir. Bestecinin ölümünden beş yıl sonra ve onun en yakın öğrencileri tarafından kaleme alındığından, oldukça güvenilir bir kaynak olma özelliği taşımaktadır. 2. cüz, Hoca Abdülkadir Meragi (1351-1435) hakkında yapılmış ilk çalışmadır. 3. cüz ise, Dede Efendi’ye aittir ve Dede’nin hayatı ve sanatı üzerine yapılmış ilk ve en önemli çalışma olma özelliği taşımaktadır. Risalede Dede Efendi’yle ilgili olarak onu tanımış kimselerin hatıralarının yanı sıra, hakkındaki menkıbevî söylentilere de yer verilmiştir.
“Esâtîz-i Elhân”, Türk musikisinin bu üç önemli şahsı hakkında bilgi edinebileceğimiz çok önemli bir kaynaktır. Eser, Nuri Akbayar tarafından yayına hazırlanmış. / Yalçın Çetinkaya
Tavsiye Et
Arşiv Serisi
Yapım: Kalan Müzik, 1999
Bir süre önce ebedi aleme uğurladığımız Kâni Karaca’nın 1960-1963 yılları arasında kaydedilen ve İstanbul Radyosu’nda yayınlanan programlarından oluşan bu iki cd’lik albüm, yakın dönem Türk musikisi tarihi açısından önem taşıyor. Albümü Kalan Müzik adına yayıma hazırlayan Bülent Aksoy’un belirttiğine göre bu albüm, merhum Kâni Karaca’nın son derece önemli musiki çalışmalarını bir araya getiriyor. Bu eserlerin seslendirilmiş olması bile musiki repertuarı açısından büyük önem taşımaktadır. Çünkü Kâni Karaca ile saz arkadaşları söz konusu eserleri ilk kez seslendirmişlerdir. Yine Aksoy’un verdiği bilgiye göre bu eserler birkaç tanesi dışında Karaca’dan sonra da seslendirilmemiştir.
Kâni Karaca’ya bu programda çok değerli sazendelerin eşlik ettiğini görüyoruz. Mesut Cemil’in sunduğu ve aynı zamanda viyolonsel ile eşlik ettiği programın saz heyeti Vecihe Daryal, Cevdet Çağla, Yorgo Bacanos, Sadeddin Heper, Niyazi Sayın, Necdet Yaşar, Sadi Işılay, Cüneyd Kosal, Ruşen Kam ve Emin Ongan gibi isimlerden oluşmaktadır.
İki cd’den oluşan albümün birinci cd’si 3 program kaydından meydana geliyor. 1. programda Şevk-u Tarab takım, 2. programda Vardakosta Ahmet Ağa’ya ait Vech-i Arazbar takım ve 3. programda da Ahmet Avni Konuk’a ait Dilkeşide takımlar yer alıyor. İkinci cd de yine 3 program kaydından meydana geliyor. 4. programda Hacı Faik Bey’e ait Tahirbuselik takım, 5. programda Hamparsum Limonciyan’a ait Bayatiaraban takım ve 6. programda da Ahmet Avni Konuk’a ait Rahatü’l-ervah takım yer alıyor. / Yalçın Çetinkaya
Tavsiye Et
Göksel Baktagir
Yapım: Akustik Müzik, 2004
Kanun sanatçısı Göksel Baktagir, piyanist Ceyhun Çelikten ve keman sanatçısı Baki Kemancı’nın bestelerinin yer aldığı “Hayal Gibi-2” adlı albüm, “kanun-piyano-keman” triosunun (üçlü) icralarından meydana geliyor. Aslında albümde, bu üç müzisyenle birlikte üç sazın uyumlu icrasını da dinliyorsunuz. Bu albümde piyano gibi Batı müziği tampere sistemine ait bir sazın, kanun ve keman gibi koma sistemli Türk müziği sazlarıyla sağladığı uyum, dikkatlerden kaçmıyor. Gerçi keman, bir Batı müziği sazı olarak bilinmektedir ama, perdesiz tuşesiyle ve akord değişikliğiyle Türk müziği sistemine de kolayca adapte olabilmektedir.
Albümün ilk parçası olan Hicaz saz semaisi “Garip”, kanun sanatçısı Göksel Baktagir tarafından halk ozanı Neşet Ertaş’a ithafen bestelenmiş bir çalışma. Kürdî saz semaisi, Saklambaç, Gül Bahçesi, Hatıra Defteri, Suzinak Sirto, Kelebek, Düşlerim ve Sen adlı parçalar yine Göksel Baktagir tarafından bestelenmiş. “Anadolu Ateşi” Baki Kemancı’nın. Kürdilihicazkar saz semaisi “Utangaç” ve Hicazkar saz eseri “Hayalimde” ise, piyanist Ceyhun Çelikten’e ait çalışmalar.
“Hayal Gibi-2”, Akustik Müzik tarafından yayınlanmış bir “taze” albüm. Albümdeki eserler, genç kuşak Türk müziği sanatçılarının bestecilik vasıflarını görebilmek bakımından da önem taşıyor. / İlker Tepe
Tavsiye Et