Panorama
Felaketin son adresi: Güney Asya
Yer: Güney Asya. Zaman: 26 Aralık 2004. Güney Asya, asrın en büyük felaketlerden birini yaşadı; etkisi ise hâlâ devam ediyor. Endonezya’nın Sumatra Adası açıklarında meydana gelen richter ölçeğine göre 9 büyüklüğündeki deprem, tarihin en büyük tsunami felaketini tetikledi ve yer yer 20 metreyi bulan dev dalgalar, Hint Okyanusu kıyısındaki yerleşim bölgelerini yerle bir etti. Etkisi Afrika kıtasına kadar uzanan ve çok sayıda ülkeyi vuran tsunami sebebiyle 300 bine yakın insan hayatını kaybetti. En çok can kaybı ise, depremin merkez üssüne en yakın olan Endonezya’da yaşandı. Tsunaminin etkisiyle şehirler ve hatta bazı adalar haritadan silinirken, hayatta kalmayı başaran insanlar ise tam anlamıyla can pazarı yaşadı. Ailelerini kaybeden binlerce çocuk kimsesiz kalırken; ölü sayısının yüz binleri bulması ve cesetlerin günlerce toplanamaması sebebiyle bölgede salgın hastalıklar baş gösterdi.
Depremin duyulmasının hemen ardından dünya yardım için seferber oldu. Bölgeyle tarihî bağı bulunan Türkiye de, başta Kızılay ve çok sayıda sivil toplum kuruluşuyla felaketzedelere yardım elini uzattı.
Felaketin ardından dünya kamuoyunda, depremin nükleer denemeler nedeniyle olduğu, Amerika’nın tsunami konusunda bölge halkını önceden uyarmaması yüzünden ölü sayısının bu kadar arttığı tartışmaları sürerken; artık ölülerini bile saymayı bırakmış felaketzedeler, tüm dünyadan acil yardım bekliyor.
Tavsiye Et
Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül’ün yürüttüğü muhalif hareket ve parti hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle bir süredir içten içe kaynamakta olan CHP’de beklenen oldu ve Deniz Baykal 29-30 Ocak tarihlerinde kurultayı olağanüstü toplantıya çağırdı. Genel başkanın yanı sıra parti meclisi ile Yüksek Disiplin Kurulu üyelerinin seçileceği Olağanüstü Kurultay öncesinde, CHP kulislerinde hareketli günler yaşandı. Baykal ve Sarıgül, Anadolu’da gövde gösterisine dönüşen mitingler düzenlerken, genel başkan adaylığı için öne çıkan diğer iki isim Hurşit Güneş ile Zülfü Livaneli, milletvekilleri ve delegelerle üst üste toplantılar yaparak destek toplamaya çalıştılar. Muhalif adayların Baykal yönetimini devirmek için formül arayışları da gündemi uzun süre meşgul etti. CHP’de bu hareketlilik yaşanırken; seçilecek başkan kim olursa olsun, siyaset sahnesinde kalabilmek için ‘CHP’nin kendisini yenilemesi gerektiği’ düşüncesi gerek sol, gerekse diğer kesimlerce ‘biraz yorgun’, ‘biraz ümitsizce’ tekrar tekrar dile getirildi.
Tavsiye Et
AB’nin en yoksulu Türkiye
Türkiye’nin Avrupa’daki en yoksul ülke olduğu herkesçe biliniyor. Bu yönde Devlet İstatistik Enstitüsü’nün yayımlandığı bir araştırma, Türkiye’nin ekonomik refahını diğer ülkelerle kıyaslama imkânı sunuyor. Buna göre, 25 AB üyesi ülkede 100 olarak kabul edilen satın alma gücüne göre kişi başına düşen ortalama milli gelir düzeyi Türkiye’de 28. Yani AB ülkelerinde yaşayan bireylerin ortalama geliri Türkiye’dekilerin ortalama gelirinin 3 katından daha fazla. Bu endekste Avrupa’nın en zengin ülkesi 215 puanla Lüksemburg olarak gözükürken, onu 148 puanla Norveç izliyor. Birleşmiş Milletler’in hazırladığı bir rapor ise, Türkiye’nin insanî gelişme kriterinde 177 ülke arasında 88. sırada bulunduğunu ortaya koyuyor. Çocuk ölümleri, ortalama yaşam süresi, eğitim ve kadın-erkek eşitliği gibi kriterlere bakılarak hazırlanan rapor, İnsanî Gelişmişlik Endeksi’nde 1990 yılında 70. sıralarda yer alan Türkiye’nin 15 yıllık süre zarfında 18 sıra gerilediğini göstermekte.
Tavsiye Et
Sarıkamış şehitleri anıldı
Türk tarihinin en acıklı sayfalarından olan Sarıkamış Harekatı’nda şehit düşen 90 bin Mehmetçik harekatın 90. yıl dönümü nedeniyle düzenlenen törenlerle anıldı. “90. yılında 90 bin şehit anılıyor” parolasıyla başlatılan anma programları çerçevesinde, yurdun çeşitli yerlerinde konferans ve paneller düzenlendi. Sarıkamış’ta gerçekleştirilen anma törenlerinde ise, aralarında Sarıkamış şehitlerinin torunlarının da bulunduğu yaklaşık bin kişilik bir grup, Allahuekber Dağları’nda 4 kilometrelik temsîlî yürüyüş gerçekleştirdi. I. Dünya Savaşı sırasında 22 Aralık 1914’te Sarıkamış’ı Ruslardan kurtarmak üzere harekete geçen Enver Paşa komutasındaki Türk ordusu, çetin soğuklara hazırlıksız yakalanmış; 90 bin asker tek bir kurşun dahi atamadan donarak şehit olmuştu.
Tavsiye Et
ABD “anti-semitizm”i mercek altına aldı
ABD Dışişleri Bakanlığı, bu yıl ilk kez dünyada “anti-semitizm”e (Yahudi karşıtlığı) ilişkin Temmuz 2003 ile Aralık 2004 dönemini kapsayan bir raporu Ocak ayında yayımladı. Nazi soykırımından kurtulmuş olan Demokrat Parti California Milletvekili Tom Lantos’un yoğun çabasıyla hazırlanan rapora göre, Batı Avrupa’daki anti-semitizm hareketini eğitimsiz Müslümanlar desteklerken, Doğu Avrupa’daki söz konusu hareketi dazlaklar ve diğer radikal gruplar destekliyor. Raporda ayrıca, Yahudilerin ekonomiyi istedikleri gibi yönlendirdikleri kanısının anti-semitik harekete zemin oluşturduğu ifade ediliyor.
Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde ise, 2003 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen sinagog saldırıları yer alırken, Türk basını da göz ardı edilmiyor. Bazı ‘İslamcı’ gazetelerin bu tür faaliyette bulunduğu belirtilirken, büyük gazetelerin köşe yazarlarının da anti-semitik mahiyette yazılar yazdığı ifade ediliyor.
Yahudi çevreler raporu sevinçle karşılarken; söz konusu raporla ABD’nin eşitlik ilkesine aykırı, ‘ayrımcı’ bir tutum sergilemesini, başta kendi halkı olmak üzere uluslararası toplumun nasıl karşılayacağını ise önümüzdeki günler gösterecek.
Tavsiye Et
Sudan ‘anlaşarak’ bölündü
Sudan’ın güneyinde 20 yıldan fazla süren ve milyonlarca insanın ölümüne yol açan iç savaşı sona erdirecek barış anlaşması, Hıristiyan ayrılıkçılarla hükümet arasında imzalandı. ABD gözetiminde 9 Ocak’ta yapılan anlaşmaya göre, iki taraf askerlerinden oluşacak bir ordu kurulacak ve bu ordu Güney Sudan’a yerleştirilecek. 6 yıl sonra bu bölgede yapılacak referandum sonucuna göre Hıristiyanlar isterse ayrı bir devlet kurabilecek. Yine ülkenin tüm gelir kaynakları yarı yarıya paylaştırılacak ve İslamî kurallar güneyde uygulanmayacak. Sudan’da kuzey ve güney bölgeleri arasında yaşanan Afrika’nın en uzun süreli iç savaşında, güneydeki isyancılar hükümete karşı özerklik ve ülkenin doğal kaynaklarından daha fazla yararlanmak istiyordu.
Söz konusu anlaşma ile Sudan’ın bölünmesi resmen gerçekleşirken; Sudan’da, kuzey güney arasındaki anlaşmazlığı bitiren bu anlaşmanın, Darfur bölgesindeki çatışmaları sona erdirecek bir çözüm içermeyişi bölgesel barış adına beklentileri suya düşürdü.
Tavsiye Et
Türklerin bin yıllık yolculuğu Londra’da
Bin yılı aşkın bir sürede Orta Asya’nın doğu sınırlarından başlayarak Doğu Avrupa’da Balkanlara kadar ilerleyen Türk kültürünün gelişim süreci, ilk kez Londra’da düzenlenen bir sergiye konu oluyor. Londra Kraliyet Sanat Akademisi’nin ev sahipliğinde, 18 Ocak’ta açılan “Türkler: 1000 Yılın Yolculuğu 600-1600” sergisi, Türklerin bin yıllık tarihsel gelişimini, büyük çoğunluğu İstanbul’daki Topkapı Sarayı Müzesi ile Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nden derlenen 350 eserle üç ay boyunca geniş kitlelere tanıtacak. Uygur, Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu dönemi örnekleri, Timurlenk hükümdarlığındaki İran ve Orta Asya Türkmenlerine özgü parçaların yanı sıra, Osmanlı dönemine ait birbirinden değerli eserlerin yer aldığı geniş yankı uyandıran sergi, 22 Ocak-12 Nisan 2005 tarihleri arasında halkın ziyaretine açık olacak.
Tavsiye Et
SSK hastaneleri devredildi
Uzun süren tartışmalar sonunda CHP’nin muhalefetine rağmen SSK hastaneleri başta olmak üzere, kamu kurum ve kuruluşlarına ait sağlık birimlerinin Sağlık Bakanlığı’na devrini öngören yasa tasarısı TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Cumhurbaşkanı Sezer tarafından da onaylanan yasaya göre, kamu kurum ve kuruluşlarına ait tüm sağlık birimleri, bunlara ilişkin her türlü görev, hak ve yükümlülükler, taşınırlar ve taşınmazlar bedelsiz olarak; SSK’ya ait olanlar ise bedeli karşılığında Sağlık Bakanlığı’na devredilecek. Devir tarihinde sürekli işçi kadrolarında çalışanlar da kadrolarıyla birlikte bakanlığa bağlanacak ve yasa, resmî gazetede yayımlanmasından bir ay sonra yürürlüğe girecek.
SSK hastanelerinin devrine ilişkin yasa tasarısına mukabil özel sektör mallarının devlete devredilmesine karşı çıkan çok sayıda sivil toplum kuruluşu ülke genelinde çeşitli eylemlerde bulunurken; hastanelerde uzun kuyruklara maruz kalan özel sektör çalışanları ise yasayı memnuniyetle karşıladı.
Tavsiye Et
Erdoğan’dan iki önemli ziyaret
Başbakan Erdoğan 2004 yılının son ziyaretini, ilişkilerin giderek dostluk boyutuna yaklaştığı komşu ülke Suriye’ye gerçekleştirdi. Başbakan Muhammed Naci Otri’nin davetlisi olarak Şam’a giden Erdoğan, ikili ekonomik ilişkilerin hukukî zeminini oluşturan Serbest Ticaret Anlaşması’nı imzalarken; Şam’ın Dicle Nehri’nden su pompalanması talebine de yeşil ışık yaktı. Suriye Devlet Bakanı Beşşar Esad ile de görüşen Erdoğan, Türkiye’nin İsrail-Suriye ilişkilerinde arabulucu rolü oynaması teklifini memnuniyetle karşıladı.
Başbakan, 5 Aralık’ta Türkiye’ye gelen Rusya Devlet Başkanı Putin’e de arayı soğutmadan iade-i ziyarette bulundu. 10 Ocak’ta bakanlar ve bürokratların yanı sıra, 500 kadar işadamının da katıldığı bir heyetle Rusya’ya giden Erdoğan’ın ziyareti 3 gün sürdü. Erdoğan-Putin görüşmelerinin ana gündem maddesi Kıbrıs olurken bölgesel sorunlar, enerji ve ticaret anlaşmaları da masaya yatırıldı. Erdoğan, Kuzey Kıbrıs’a yönelik tecridin kaldırılmasını öngören ve BM Güvenlik Konseyi’nde oylanacak olan Annan Raporu konusunda Kremlin’den destek istedi. KKTC üzerindeki tecridin adil olmadığını dile getiren Putin ise, kararının konseye sunulacak metne bağlı olacağını bildirerek temkinli tutumunu korudu. Türkiye, mal karşılığı doğal gaz alım talebine ise Rusya’dan net bir cevap alamadı.
Heyetler arası görüşmelerden sonra Rusya ile ticarî ilişkilerin ele alındığı toplantıda Türk işadamlarıyla bir araya gelen iki lider, ilişkilerde gelinen noktayı ‘sevindirici’ bulduklarını dile getirdi.
Tavsiye Et
Yeni başkan Filistin’e ‘yeni dönem’ getirebilir mi?
Filistin’de yapılan devlet başkanlığı seçimleri öncesi bölge, tam anlamıyla diplomasi trafiği yaşadı. Çok sayıda uluslararası toplum temsilcisinin ardından Türkiye de, hem dinsel bağı, hem de yakınlığı sebebiyle Filistin’e Abdullah Gül başkanlığında kalabalık bir heyet gönderdi. 4 Ocak’ta yapılan ziyaretin ilk durağı İsrail’di. Gül, İsrail Cumhurbaşkanı Moşe Katsav, Başbakan Ariel Şaron, Başbakan Yardımcısı Ehud Olmert, Dışişleri Bakanı Silvan Şalom ile bir araya gelerek, Türkiye’nin bölgede kalıcı barışın sağlanması için her türlü katkıyı yapmaya hazır olduğu mesajını iletti. İsrail’deki temaslarının ardından Ramallah’a geçen Gül, Filistin Dışişleri Bakanı Nebil Şaat ile görüştü. Benzer mesajları Filistinli yetkililere de yineleyen Gül’e cevaben Şaat, Türkiye’nin Filistin devletini tanıyan ilk ülke olması sebebiyle bundan memnuniyet duyacaklarını söyledi. Filistin Yasama Meclisi’nden Filistin halkına da seslenen Gül, Türk halkının Filistin davasına desteğinin devam ettiğini söyledi.
Ziyaretler, görüşmeler ve seçim kampanyalarının ardından Filistin halkı, 9 Ocak’ta devlet başkanını belirlemek üzere sandık başına gitti. Katılımın yoğun olduğu seçimlerde, oyların %62,3’ünü alan FKÖ lideri Mahmud Abbas, Filistin’in yeni devlet başkanı oldu. Başkanlık için yapılan yemin töreninde İsrail’e ateşkes çağrısı yapan Abbas, bölgede kalıcı barışın sağlanması gerektiğini belirtti. Göreve resmen başladığı gün şiddet olaylarının hız kazandığı ve bu olaylarda çok sayıda İsrail ve Filistinlinin öldüğü bölgede, ‘barış yanlısı’ yeni başkanı zor günler bekliyor.
Tavsiye Et