Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Dosya
Süleyman Yaşar: “İşsizliğin temel nedeni 28 Şubat”
Süleyman Yaşar
TÜR­Kİ­YE’DE­Kİ iş­siz­lik ora­nı çok yük­sek. Bu ra­kam­lar­da genç iş­siz­lik ora­nı cid­di bir yer tu­tu­yor. OECD ra­kam­la­rı­na gö­re %21’in üze­ri­ne çı­kan genç iş­siz­lik ora­nı, ge­nel iş­siz­lik ora­nı­nı da art­tı­rı­yor. Tür­ki­ye’de bu genç iş­siz­lik ora­nı­nın art­ma­sı, bir yer­de 28 Şu­bat’ta mes­lek okul­la­rı­nın or­ta kı­sım­la­rı­nın ka­pa­tıl­ma­sı ve bu okul­la­ra olan ta­le­bin azal­ma­sıy­la bağ­lan­tı­lı­dır. İş­siz­li­ğin ar­tı­şın­da kri­zin dış şok­la­rı­nın ya­nın­da, mes­le­kî eğitim ve çı­rak­lık eği­ti­mi­nin iş­let­me­ler­le pa­ra­lel ola­rak ku­ru­la­ma­ma­sı ve mes­lek okul­la­rı­nın or­ta kı­sım­la­rı­nın ka­pa­tıl­ma­sı et­ki­li­dir. Çün­kü mes­lek li­se­le­ri­ne ta­lep azal­dı ve düz li­se­ye yö­nel­me ol­du. Do­la­yı­sıy­la mes­lek sa­hi­bi ol­ma­yan, kla­sik li­se dip­lo­ma­lı pek çok genç iş­siz or­ta­ya çık­tı. Ta­bii özel­lik­le med­ya­da çı­kar­tı­lan gü­rül­tüy­le kriz san­ki Tür­ki­ye’de çık­mış gi­bi bir ha­va ya­ra­tıl­ma­sı, bu­nun ne­ti­ce­sin­de iç ta­le­bin da­ral­ma­sı ve dış ta­lep­te­ki da­ral­ma­nın ih­ra­ca­tı et­ki­le­me­si de son dö­nem­de iş­siz­lik­te­ki ar­tı­şı te­tik­le­di. Ama te­mel ola­rak Tür­ki­ye’de iş­siz­li­ğin yük­sek se­vi­ye­ler­de ol­ma­sı­nın ne­de­ni, mes­lek okul­la­rı­nın or­ta kı­sım­la­rı­nın ka­pa­tıl­ma­sı­dır di­ye­bi­li­rim. OECD ra­po­ru da bu­na işa­ret edi­yor. Çün­kü işgü­cü ta­le­bi ile işgü­cü ar­zı bir­bi­ri­ne uy­mu­yor.
Tür­ki­ye’de pa­ra ka­za­nan bir şir­ke­tin, bir işa­da­mı­nın sos­yal so­rum­lu­luk bi­lin­ci­nin ol­ma­sı ge­re­ki­yor. Siz ver­gi in­di­rim­le­ri­ni, teş­vik­le­ri, dev­let yar­dı­mı­nın her tür­lü­sü­nü al­dı­ğı­nız­da iyi; ama po­li­ti­ka si­ze “İs­tih­da­mı art­tı­ra­lım, kriz son­ra­sı dur­gun­lu­ğun ya­rat­mış ol­du­ğu iş­siz­lik so­ru­nu­nu çö­ze­lim” de­di­ğin­de bun­dan ka­çı­nın! Şir­ke­ti­niz bat­tı­ğın­da gi­dip dev­le­te yük­le­ne­bi­li­yor­su­nuz. Ban­ka­la­rın içi­ni bo­şal­tıp dev­le­te ödet­ti­re­bi­li­yor­su­nuz. Ama Baş­ba­kan’ın iş­siz­li­ğin azal­tıl­ma­sı için üye­le­ri­nin bi­rer iş­çi al­ma­sı öne­ri­si­ne TÜ­Sİ­AD Baş­ka­nı di­yor ki, “Efen­dim bu ta­bii ki ku­la­ğa hoş ge­li­yor ama bir iş­çi alıp sür­dü­rü­le­mez”. Pe­ki, ban­ka­la­rı bo­şal­tan­lar TÜ­Sİ­AD ya da TOBB üye­si de­ğil miy­di? Va­tan­da­şın sır­tı­na 72 mil­yar do­la­rı yük­le­di­ler, va­tan­daş bu­nu hâ­lâ ödü­yor. Bu sür­dü­rül­dü­ğü­ne gö­re de­mek ki siz de sür­dü­rür­sü­nüz. An­cak el­le­ri­ni ta­şın al­tı­na koy­ma­ya pek ya­naş­mı­yor­lar. Sü­rek­li dev­let­ten ça­re bek­le­yen bir an­la­yış var.
Me­se­la TOBB di­yor ki, “Biz mes­lek li­se­si eği­tim­li ele­man is­ti­yo­ruz”. Pe­ki, mes­lek okul­la­rı­nın or­ta kı­sım­la­rı ka­pa­tı­lır­ken ni­ye ses çı­kar­ma­dı­nız? Si­zin 1,3 mil­yon üye­niz var. Bu üye­ler­den her yıl or­ta­la­ma 3-4 bin li­ra pa­ra alı­yor­su­nuz. Bu pa­ra­lar­la kurs açın her il­de. Mes­lek sa­hi­bi ya­pın ço­cuk­la­rı, on­dan son­ra da işe alın. Siz hiç­bir şey yap­ma­ya­cak­sı­nız, her şe­yi dev­let ya­pa­cak, si­ze ve­re­cek. “Ne­re­dey­se üc­ret­le­ri­ni de bi­ze öde­te­cek­ler” di­yor Baş­ba­kan. Hak­lı bir yer­de. Se­nin hiç­bir so­rum­lu­lu­ğun ol­ma­ya­cak. Kâr üze­ri­ne kâr­lar se­nin ola­cak. Za­rar et­ti­ğin­de de dev­le­te öde­te­cek­sin. Böy­le işa­dam­lı­ğı olur mu? Ban­ka­cı­lık sek­tö­rü is­tih­dam­da re­kor kır­dı di­ye bir ha­ber var­dı ge­çen gün. 1999’da 174 bin 500 iken şim­di 175 bi­ne ulaş­mış. 11 yıl­da 500 ki­şi is­tih­dam ar­tı­şı re­kor mu olur! Bu ka­dar kâ­ra en az 50 bin ki­şi art­tır­ma­nız ge­re­ki­yor­du.
İş­siz­lik sa­de­ce dev­le­tin çö­ze­ce­ği bir so­run de­ğil. Dev­let el­bet­te üze­ri­ne dü­şe­ni ya­pa­cak. Me­se­la ka­mu­ya per­so­nel ala­cak. Ba­kın, Fran­sa nü­fu­su Tür­ki­ye’den da­ha az; ama Fran­sa’nın ka­mu per­so­ne­li sa­yı­sı 5,5 mil­yon­ken Tür­ki­ye’ninki 3 mil­yon. Me­se­la şu an öğ­ret­men açı­ğı var. 5-7 yaş ara­sı okul ön­ce­si eği­tim­de okul­laş­ma ora­nı %28. Bu­nun %100 ol­ma­sı ge­re­ki­yor. Bu ge­cik­ti­ri­le­bi­le­cek bir şey de­ğil. O açı­dan, 125 bin öğ­ret­men açı­ğı var­sa bu­nu he­men dol­du­ra­cak­sı­nız.
Ama il­la dev­let yap­sın şek­lin­de bir bek­len­ti­nin yan­lış ol­du­ğu­nu söy­le­me­li­yim. Özel sek­tö­rün de sos­yal so­rum­lu­lu­ğu­nu ge­liş­tir­me­si ge­re­ki­yor ar­tık. Mes­lek ku­ru­luş­la­rı, iş­çi ve iş­ve­ren sen­di­ka­la­rı da bu­na kat­kı yap­ma­lı. Sa­de­ce üc­ret sen­di­ka­cı­lı­ğı ya­pa­maz­sı­nız. Top­la­nan ai­dat­la­rın iş­çi­nin ve ço­cuk­la­rı­nın eği­ti­mi­ne ya­tı­rıl­ma­sı la­zım. O tak­dir­de ya­pı­sal so­run de­di­ği­miz, iş­gü­cü ta­le­bi ile iş­gü­cü ar­zı ara­sın­da­ki uyum­suz­luk da or­ta­dan kal­kar. Ay­rı­ca iş­ve­ren sen­di­ka­la­rı ve oda­lar da ken­di üye­le­ri­ne des­tek ver­me­li. Ba­tan üye­si var­sa kur­tar­ma­lı. Ken­di üye­le­ri­ne ver­dik­le­ri kre­di 100 mil­yon li­ra. Hal­bu­ki 22 mil­yar do­lar ol­du­ğun­dan bah­se­di­li­yor bu ku­ru­luş­la­rın top­lam pa­ra­la­rı­nın. Do­la­yı­sıy­la top­la­dık­la­rı pa­ra­la­rı hiç ol­maz­sa ken­di üye­le­ri­ne, dü­şük bir ko­mis­yon­la, dü­şük bir gi­der far­kıy­la ve­re­bi­lir­ler. Zor du­rum­da olan­la­rı kur­ta­ra­bi­lir­ler. Son­ra her il­de mes­le­kî eği­tim kurs­la­rı aça­bi­lir­ler. Bun­la­rı yap­ma­la­rı için ön­le­rin­de bir en­gel yok; ama yap­mı­yor hiç­bi­ri. Her­kes si­ya­set­le uğ­ra­şı­yor.

Paylaş Tavsiye Et
Yazara ait diğer yazılar
Süleyman Yaşar