Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (November 2008) > Toplum > Altınova olayının sosyo-psikolojik tahlili
Toplum
Altınova olayının sosyo-psikolojik tahlili
Medaim Yanık
BA­LI­KE­SİR’İN Al­tı­no­va bel­de­sin­de 30 Ey­lül’de iki ki­şi­nin ölü­müy­le so­nuç­la­nan ad­li bir va­ka­nın, ce­na­ze­le­rin kal­dı­rıl­ma­sı es­na­sın­da et­nik kim­lik ek­sen­li ça­tış­ma­ya dö­nüş­me­si, ül­ke ge­le­ce­ği açı­sın­dan cid­di önem arz edi­yor. Sos­yal kim­lik­ler üze­rin­den ya­şa­nan bu ça­tış­ma­nın, or­ga­ni­ze ör­güt­sel ya­pı­lar ara­sın­da de­ğil de gün­de­lik ya­şam için­den çık­ma­sı, ris­ki da­ha da art­tı­rı­yor.
Ya­şa­nan ça­tış­ma, dra­ma­tik ve ölüm­lü bir ha­di­se­den son­ra alev­len­miş ol­sa bi­le, “ta­raf” al­gı­la­ma­sı­nın uzun sü­re­dir var ol­du­ğu­nu gös­te­ri­yor. “Kar­şı ta­raf” ta­nım­la­ma­sı Do­ğu kö­ken­li­ler ile bel­de­nin yer­li hal­kı ara­sın­da olu­şu­yor. Do­ğu ve Gü­ney­do­ğu Ana­do­lu kö­ken­li her­kes Kürt ke­li­me­siy­le eş an­lam­lı bi­çim­de “Do­ğu­lu” ola­rak ta­nım­la­nı­yor. Bu ya­nıl­sa­ma­lı al­gı­la­ma, kim­lik ça­tış­ma­la­rın­da sık­ça gö­rü­len ti­pik bir ka­te­go­ri­ze et­me ve ge­nel­le­me yan­lı­şı­dır. Bu ya­nıl­sa­ma­lar sık­lık­la kim­lik ça­tış­ma­la­rı­nı bes­ler ve bü­yü­tür.
Grup­la­rın kar­şı­lık­lı ola­rak ay­rış­tı­ğı, ken­di­le­ri­ni “kar­şı ta­raf” ola­rak ta­nım­la­dık­la­rı, eşik al­tı ger­gin­lik­le­rin de­vam et­ti­ği sü­reç­ler­de ba­sit bir olay da­hi kı­vıl­cım gö­re­vi gö­rüp, bü­yük ça­tış­ma­la­rın oluş­ma­sı­na yol aça­bi­li­yor. Al­tı­no­va’da tam da bu ol­du. Eşik al­tı sü­ren ge­ri­lim, Do­ğu­lu ta­raf ola­rak ad­lan­dı­rı­lan grup­tan bi­ri­nin dra­ma­tik ve ölü­me yol açan sal­dır­gan­lı­ğı ile ça­tış­ma­ya dö­nüş­tü. “Suç­lu bi­rey” ye­ri­ne “suç­lu grup” ta­nım­la­ma­sı ya­pıl­dı. Ce­za ada­let bek­len­me­den anın­da ve grup dav­ra­nı­şı için­de ve­ril­me­ye ça­lı­şıl­dı. Ta­raf­lar ölü­me yol açan ka­la­ba­lık üze­ri­ne araç sür­me, ev ve iş­yer­le­ri­ni taş­la­ma, ate­şe ver­me gi­bi açık şid­det dav­ra­nı­şı gös­ter­di. Ay­rı­ca Do­ğu­lu ki­şi­le­re ek­mek sat­ma­ya­rak ve­ya on­la­ra ait dük­kan­lar­dan alış­ve­riş yap­ma­ya­rak eko­no­mik boy­kot uy­gu­lan­dı.
Al­tı­no­va’da otuz yıl­dır be­ra­ber ya­şa­yan in­san­lar bir an­da düş­man saf­la­rı­na ge­çe­bil­di­ler. Ya­şa­nan bu ça­tış­ma, ta­raf­la­rın bir­bi­ri­ne gü­ve­ni­nin kı­rı­la­ca­ğı bir mi­lat ola­cak­tır. Ge­ri­lim bir dö­nem da­ha eşik al­tı dü­ze­ye ine­cek, bir sü­re gün­de­lik ha­ya­tın sey­ri için­de uy­ku­ya ya­ta­cak, bir kı­vıl­cım­la da­ha bü­yük bir şe­kil­de ken­di­ni ye­ni­le­ye­cek­tir. Sa­hi­ci bir şe­kil­de çö­zül­me­yen her psi­ko­lo­jik sü­reç ka­lı­cı ola­rak bi­rey­sel ve ko­lek­tif bel­lek­te yer eder, za­ma­nı ge­lin­ce ye­ni­den trav­ma­tik un­sur­la­rıy­la açı­ğa çı­kar.
Ça­tış­ma sü­reç­le­ri­nin di­ğer bir özel­li­ği de mil­li kim­lik ile il­gi­li sem­bol­le­rin can­lan­ma­sı­na yol aç­ma­sı­dır. Ör­ne­ğin Al­tı­no­va’da ev­le­re Türk bay­rak­la­rı asıl­dı. Di­ğer bir sem­bol ise slo­gan­lar­dır. Al­tı­no­va’da ce­na­ze son­ra­sı iki bin ki­şi “Al­tı­no­va bi­zim­dir, bi­zim ka­la­cak” şek­lin­de top­lum­sal ay­rış­ma­yı vur­gu­la­yan ve ay­rı­ca PKK’yı la­net­le­yen slo­gan­lar attı. Do­ğu kö­ken­li­le­rin PKK’lı ol­du­ğu şek­lin­de bir ge­nel­leme ve ka­te­go­ri­ze et­me yan­lı­şı ya­pıl­dı.
Grup­lar ara­sın­da ça­tış­ma oluş­tu­ğun­da, ba­zı tu­tum­lar ça­tış­ma­yı azal­tır­ken ba­zı tu­tum­lar ise bü­yü­tür. Res­mî oto­ri­te­le­rin olay­la­rın do­ğa­sı­nı an­la­ma­da ye­ter­siz­lik­lerinden ve­ya do­lay­lı ola­rak ta­raf­lı his­le­rin­den do­la­yı mü­da­ha­le­de ge­cik­me­le­ri sık gö­rü­lür. Al­tı­no­va’da da ça­tış­ma sü­re­ci­ne et­kin bir mü­da­ha­le ya­pıl­ma­dı. DTP adı­na bir gru­bun böl­ge­ye gel­me gi­ri­şi­mi de ça­tış­ma­nın şid­de­ti­ni art­tır­dı. Ni­te­kim bu ha­ber üze­ri­ne da­ha bü­yük ka­la­ba­lık­lar bel­de gi­ri­şin­de top­lan­dı. Bu olay bel­de­de­ki Do­ğu­lu ki­şi­le­rin DTP ile, do­lay­lı ola­rak da PKK ile iliş­ki­li ol­du­ğu ka­lıp ön­yar­gı­sı­nı da­ha da bes­le­miş ol­du.
Tür­ki­ye’de ya­kın za­ma­na ka­dar bas­kın ka­na­at, Türkler ve Kürt­ler ara­sın­da halk dü­ze­yin­de bir ça­tış­ma­nın ol­ma­ya­ca­ğı şek­lin­dey­di. Ger­çek­ten­ de dev­let ile PKK ara­sın­da ya­şa­nan si­lah­lı ça­tış­ma hal­kın gün­de­lik ha­ya­tın­da et­nik kö­ken ça­tış­ma­sı­na dö­nüş­me­miş­ti. Al­tı­no­va olay­la­rı bu iyim­ser ka­naa­tin göz­den ge­çi­ril­me­si­ni ge­rek­li kı­lı­yor.

 

 


Paylaş Tavsiye Et