Panorama
İsrail saldırıda sınır tanımıyor, dünya seyrediyor
Orta Doğu, son dönemlerin en kanlı olaylarına sahne oluyor. İsrail’in, Gazze Şeridi’nde başlattığı saldırılar, Lübnan’a yayılarak devam ediyor. Hatırlanacağı üzere 9 Haziran’da İsrail Ordusu, Gazze sahillerini bombalamış; aralarında çocukların da bulunduğu 7 Filistinli hayatını kaybetmişti. Bunun üzerine Filistinli gruplar da, 2 İsrail askerini öldürmüştü. Bu saldırıyı ve bir askerinin kaçırılmasını gerekçe gösteren İsrail ordusu, 28 Haziran’da Gazze’ye girdi ve Filistinli 80 milletvekilini ve çok sayıda HAMAS üyesini gözaltına aldı. İsrail savaş uçaklarının Filistin lideri İsmail Haniye’nin Ofisi başta olmak üzere çok sayıda devlet binasını bombaladığı saldırılarda 50’den fazla Filistinli hayatını kaybetti. Hizbullah üyeleri de, bu duruma tepki olarak 12 Temmuz’da 8 İsrail askerini öldürdü, 2’sini de kaçırdı. Bu olay, İsrail’e Lübnan topraklarına girme gerekçesi olarak yetti de arttı bile. İsrail’in Lübnan topraklarına karadan ve havadan düzenlediği saldırıların ilk 20 gününde birçok kent yerle bir olurken; 800’e yakın Lübnanlı sivil de hayatını kaybetti. Tüm bunlar yaşanırken, uluslararası kamuoyuna açıklama yapan İsrail, sivilleri vurmadığını iddia etti. İsrail Başbakanı Ehud Olmert ise, 30 Temmuz’da yaptığı açıklamada daha da ileri giderek, Lübnan’daki ana hedeflerine ulaşmadan ateşkes ilanı için acele etmeyeceklerini belirtti.
Filistin ve Lübnan’da yaşanan olaylara başta ABD olmak üzere AB ülkeleri, Rusya, Japonya ve Çin’in ciddi tepki göstermemesi İsrail’in işini kolaylaştırdı. Bununla birlikte Fransa, Rusya, İngiltere ve İtalya, İsrail’i “orantısız güç” kullanmaması yönünde uyarabildi (!)
Filistinli ve Lübnanlı sivilleri fütursuzca öldüren İsrail, 25 Temmuz’da Güney Lübnan’da BM’ye düzenlediği bombalı saldırıda 4 BM çalışanını da öldürdü. Bu durum, saldırının kasıtlı olduğunu ifade eden BM ile İsrail arasındaki ipleri gerse de, bu sebeple hazırlanan kınama bildirisi BM Güvenlik Konseyi’nde yine ABD vetosuna
takıldı.
İsrail saldırılarını “ses çıkarmadan” seyreden ABD, Dışişleri Bakanı Condeleezza Rice’ı bu bölgeye gönderdi. 25 Temmuz’da Lübnan, İsrail ve Filistin’de liderlerle görüşen Rice’ın, “Yeni bir Orta Doğu için zaman geldi.” açıklaması ABD’nin Orta Doğu politikasını özetler nitelikteydi.
Öte yandan, İsrail’in saldırgan tavrına karşı aynı din ve coğrafyayı paylaşan İslam ülkeleri de, Türkiye ve İKÖ nezdinde birkaç girişimin dışında, ciddi bir tepki göstermedi. Tepkiler bu ülkelerde yapılan küçük çaplı protestolarla sınırlı kaldı.
Tavsiye Et
G-8 İsrail’e destek çıktı
Dünyanın en zengin ülkeleri Rusya, ABD, Fransa, İtalya, İngiltere, Almanya, Kanada ve Japonya’yı bir araya getiren G-8’in yıllık zirvesi, 15-17 Temmuz tarihleri arasında Rusya’nın St. Petersburg kentinde yapıldı. İsrail’in Gazze ve Lübnan’a gerçekleştirdiği saldırıların gölgesinde toplanan zirvede, G-8 liderlerinin ana gündemi olan İran’ın nükleer programı ve enerji nakil hatları yanında Orta Doğu’daki gelişmeler de ele alındı. Ancak zirvede yayımlanan “Orta Doğu” başlıklı bildiride krizden tümüyle HAMAS ve Hizbullah sorumlu gösterildi. Zirveye asıl damgasını vuran ise ABD Başkanı Bush’un, yaptığı “itiraf gibi gaf” oldu. Yemek esnasında İngiltere Başbakanı Tony Blair ile sohbet ederken önündeki mikrofonun açık olduğunu unutan Bush’un Blair’e, “Suriye ve Hizbullah’ın işlerinin bitirilmesi gerektiğini” argo ifadelerle dile getirmesi, dünya basınında geniş yankı buldu. Zirve, “Küresel Enerji Güvenliği” de dâhil olmak üzere 11 konuda bildiri yayımlanmasıyla sona erdi.
Tavsiye Et
TSK’da YAŞ öncesi gelişmeler
Önceki senelere nazaran çok daha tartışmalı geçeceği düşünülen bu yılki Yüksek Askeri Şura (YAŞ) öncesinde TSK’da ilginç gelişmeler yaşandı. 2005 yılı YAŞ kararıyla Kara Harp Okulu Komutanlığı görevine getirilen Tümgeneral Reha Taşkesen, 10 Temmuz günü sürpriz bir şekilde emekliliğini istedi. Bu karar askerî kulislerde şok etkisi yaratırken; Genelkurmay, kendilerine ulaşan ihbar bilgilerinin doğruluğunun sorgulanması üzerine Taşkesen’in kendi iradesiyle istifa ettiğini duyurdu. Emekliliğin sebebi konusunda basına yansıyan haberlerin bir kısmına göre komutan tele-kulak skandalına kurban gitmiş; diğerlerine göre ise Tümgeneral’in eski sevgilisi tarafından ilişkileri Genelkurmay’a deşifre edilmişti. Genelkurmay, Emniyet, MİT ve Jandarma Genel Komutanlığı söz konusu tele-kulak iddialarını yalanladı. Kara Kuvvetleri Komutanı Y. Büyükanıt’a yakınlığıyla bilinen ve geleceğin genelkurmay başkanı olarak görülen Taşkesen’in TSK’dan uzaklaştırılması, YAŞ öncesi ordu içindeki rekabet ortamının bir yansıması olarak değerlendirildi.
Tavsiye Et
Şamil Basayev öl(dürül)dü
Rusya’nın Çeçen liderlere yönelik suikast politikası devam ediyor. Cevher Dudayev, Selimhan Yandarbiyev ve Aslan Mashadov’un ardından, yeni lider Abdulhalim Sadulayev de geçtiğimiz Haziran ayında düzenlenen suikast sonucu öldürülmüştü. Rusya’nın bir numaralı hedefi konumundaki Çeçen lider Şamil Basayev de 10 Temmuz’da İnguşetya’da meydana gelen bir patlama sonucunda öldü. Rusya İç İstihbarat Teşkilatı Şefi Nikolay Patruşev, Basayev’in ‘öldürüldüğünü’ açıklasa da, Çeçen direnişçilere ait bir internet sitesinde Basayev’in kaza sonucu öldüğü iddia edildi. Hatırlanacağı üzere Basayev, 2004 yılında Kuzey Osetya’nın Beslan kasabasındaki bir ilkokula yapılan ve çoğu çocuk 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiği baskının sorumluluğunu üstlenmiş; ancak ölümlerden Rusya’nın güvenlik güçlerini sorumlu tutmuştu.
Patruşev, Basayev’in ölümünün ardından Çeçen direnişçilere 1 Ağustos’a kadar silahlarını bırakarak barış görüşmelerine başlamaları çağrısında bulundu. Bundan sonra Çeçen direnişinin nasıl bir şekil alacağı sorusu ise zihinlerde yerini koruyor.
Tavsiye Et
Sepetçioğlu ebediyete uğurlandı
Türk millî kültürünü öne çıkaran değerli eserleriyle bir nesle hocalık eden, Türk edebiyatının Cumhuriyet dönemi romancılarından Mustafa Necati Sepetçioğlu, 9 Temmuz günü İstanbul’da vefat etti.
1932’de Tokat’ın Zile ilçesinde doğan Sepetçioğlu, İstanbul Haydarpaşa Lisesi’ni bitirdikten sonra 1956’da İÜ Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Çeşitli kurumlarda memurluk ve idarecilik görevlerinde bulunan yazar, ilk hikâyelerini Sivas’ta çıkan Hakikat gazetesinde yayımladı; yazdığı oyunları ile de Türkiye ve dünya çapında çeşitli ödüller kazandı. 1998’de Atatürk Dil Tarih Kurumu şeref üyeliğine seçildi; 1989’da da Ve Çanakkale 1/2/3 adlı eseriyle TYB Yılın Romanı Ödülü’nü aldı.
Çağımızın Dede Korkut’u olarak bilinen Sepetçioğlu, Malazgirt’ten günümüze Türk tarihini konu alan çok sayıda tarihî roman kaleme aldı. Eserlerindeki şiirsel anlatımı ustalıkla kullanan ve tarihi yeni nesillere sevdiren yazarın vefat haberinin basında yeteri kadar yer almaması ise sevenlerince esefle karşılandı.
Tavsiye Et
Enerji satrancında son hamle: BTC açıldı
Azeri ve Kazak petrollerinin Akdeniz üzerinden dünyaya akmasını sağlayan ve “21. Yüzyılın İpek Yolu” olarak adlandırılan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı, 13 Temmuz’da Adana’nın Ceyhan ilçesinde düzenlenen törenle resmen açıldı. İlk kez 1991’de Turgut Özal tarafından gündeme getirilen BTC hattı projesinin gerçekleşmesiyle, Türkiye, enerji arzında ilk kez bir “küresel aktör” konumuna geldi. 4 milyar dolara mal olan hat, Türkiye’ye yılda 300 milyon dolar gelir getirecek. BTC’nin açılış törenine Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Başbakan Tayyip Erdoğan ve bakanların yanı sıra dünyanın çeşitli yerlerinden gelen devlet adamları, uluslararası örgütlerin temsilcileri ve işadamları katıldı. BTC hattı, bir yandan Türk cumhuriyetlerinin Rusya’ya bağımlılığını azaltırken, bir yandan da Avrupa ve tüm Batı dünyası için Orta Doğu enerji kaynaklarının ilk alternatifi oldu.
Tavsiye Et
Sır perdesi aralan(m)ıyor
Susurluk kazası sonrası ülke gündemine oturan “derin devlet” yapılanmasının sırrı hâlâ gizemini koruyor. İkinci Susurluk olarak tanımlanan Şemdinli olayları sonrasında yaşanan Danıştay saldırısı ve üst üste yapılan operasyonlarla gün yüzüne çıkarılan diğer örgüt/çetelerin yargıya intikaliyle bu olayların sır perdesi aralanmaya çalışılıyor.
Danıştay saldırısı ve Atabeyler örgütü ile ilgili yargı süreci halen devam etmekte. İlginç olan ise, bu olaylarla ilgili iddianamelerin eşzamanlı olarak açıklanmasıydı. Danıştay’a yönelik saldırılarla ilgili Ankara Cumhuriyet Savcısı’nca hazırlanan iddianamede Alparslan Arslan “türbanı korumaya yönelik terör örgütü kurarak, saldırı düzenlemek”le itham edildi. Ayhan Parlak için de “silahlı örgüte yardım” suçundan 6 yıla kadar hapis cezası istendi.
Atabeyler’le ilgili iddianamede ise, aralarında 2 yüzbaşı, 2 astsubay ile 2 emniyet müdürünün bulunduğu 10 sanığın hükümete karşı darbe için “yasadışı örgüt kurma” suçundan 12’şer yıl hapsi istendi.
Tavsiye Et
Terör tırmandı, TMK yasalaştı
PKK terörü, Temmuz ayında Terörle Mücadele Kanunu (TMK) Tasarısı tartışmaları ve İsrail’in Lübnan’a girmesiyle eş zamanlı olarak tırmanışa geçti. 13 Temmuz’da Bitlis’te askerî aracın mayına çarpması sonucu 5 askerin şehit edilmesinden birkaç gün sonra, Siirt’in Eruh ilçesi kırsalında terör örgütüyle girilen çatışmada 7 asker ve bir korucunun daha öldürülmesi Ankara’yı harekete geçirdi. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, gelişmeler üzerine “Bakanlar Kurulu toplantısında terörle mücadeleye ilişkin önemli kararlar alınabileceği” şeklindeki açıklaması Kuzey Irak’a sınır ötesi operasyon ihtimalini gündeme getirdi. Olaylar üzerine Terörle Mücadele Yüksek Kurulu 16 Temmuz’da olağanüstü toplanırken; Dışişleri Bakanlığı’na çağrılan ABD ve Irak’ın Ankara büyükelçilerine de “Türkiye’nin PKK konusunda sabrının taştığı ve Kuzey Irak’taki PKK varlığına acilen son verilmesi gerektiği” söylendi. ABD’li yetkililer PKK konusunda çok yakında somut gelişmeler olacağını ifade etseler de, sınır bölgesindeki askerî birliklerin alarma geçtiği ve izinlerin iptal edildiği haberleri Ağustos ayının sürpriz gelişmelere gebe olabileceğini gösteriyor.
Öte yandan kamuoyunda uzun süredir tartışılan TMK tasarısı da 29 Haziran’da TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Tasarıda tartışmalara neden olan, Abdullah Öcalan’a af getirdiği iddia edilen 6. madde ile silahsız örgütlere verilecek cezalar Türk Ceza Kanunu’na (TCK) taşındı. Sivil toplum kuruluşları, yeni TMK’ya özgürlükleri kısıtlayacağı iddiasıyla karşı çıkarken; Adalet Bakanı Cemil Çiçek’in tasarı yasalaştıktan sonra “Umarım bu kanun hiç uygulanmaz” şeklindeki sözleri ise söz konusu kuşkuları artırdı.
Tavsiye Et
Dış politikada yeni açılımlar...
Soğuk Savaş döneminin içe dönük dış politikasından hızla sıyrılan Türkiye, çok yönlü ve etkin dış politikasını devam ettiriyor. İsrail’in Gazze ve Lübnan’a saldırılarının ardından krizin aşılması için uluslararası kuruluşlardan daha fazla çaba gösteren Türk dışişlerinin diplomasi trafiği oldukça yoğundu. Bu minvalde Başbakanlık Başdanışmanı Ahmet Davutoğlu’nun Başbakan Tayyip Erdoğan’ın özel temsilcisi olarak Şam’a gitmesi, ardından ABD ile Ortak Vizyon Belgesi’nin imzalanması ve Tahran’da yapılan Irak’a Komşu Ülkeler Toplantısı Türkiye’nin diplomasi trafiğinde bu ayın öne çıkan gelişmeleriydi.
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün, 4 Temmuz’da ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın davetlisi olarak gittiği Washington’da, Türkiye ve ABD arasında imzalanan “Ortak Vizyon Belgesi” ise enerjiden terörle mücadeleye, bölgesel konulardan Türkiye’nin AB üyeliğine kadar birçok konuda iki ülkenin ortak vizyonunu yansıtıyordu. Gül, İran’ın nükleer faaliyetlerinin de gündeme geldiği ABD ziyaretinin ardından Irak’a Komşu Ülkeler 9. Dışişleri Bakanları Toplantısı’na katılmak üzere 8 Temmuz’da İran’ın başkenti Tahran’a gitti. Irak’ta Nuri el-Maliki hükümetinin göreve başlamasından sonra düzenlenen ilk toplantının sonuç bildirgesinde, yeni Irak hükümetine “güçlü destek” verilmesi kararlaştırılırken; Irak’taki mezhep çatışmalarına da dikkat çekildi ve İKÖ’den Şii ve Sünnileri bir araya getirmesi istendi. Tahran’da bulunduğu sırada Gül, İran’ın nükleer faaliyetleri ve BM’nin sunduğu öneri paketinin İran tarafından kabulü için görüşmelerde de bulundu.
Tavsiye Et