Aylık Tarih Dergisi
Şubat 2006, Sayı: 146
Toplumsal hayatın kesin bir bilim kategorisine girmeyen çok başlı kimyası ve birini diğerinden çekip alamayacağımız çapraşık örgüsü, devlet ve kurumlarına odaklanmış üst düzey tarih anlayışını daha “aşağılara çeken” farklı yaklaşım tarzlarını da beraberinde getiriyor. Dünyada ve Türkiye’de yaşanan bu değişim ve dönüşümle birlikte ilgi alanlarımıza giren mikro tarih çalışmaları, sözlü tarih yazıcılığı, kabuk değiştiren sivil toplum kuruluşları ve son dönemde sıkça tartışılan ulusallık-yerellik, alt-üst kimlik tanımlamaları ise en temelde “insan”da buluşuyor. Büyük teorilerin kucağındaki insanı bir zamanın ve bir mekânın konusu kılarak “küçük ölçeklerde” ele alan bu yaklaşımın yansımalarını gördüğümüz dergilerden biri de Tarih Vakfı’nın çıkardığı Toplumsal Tarih.
Ocak 1994’te yayın hayatına başlayan dergi, Mete Tunçay’ın ilk sayıdaki ifadesiyle, (ekonomik, toplumsal ve kültürel) çok-yönlü, insan haklarına saygılı, şoven olmayan, barışçıl ve eleştirel yaklaşımlı haut vulgarisée dergiciliğini amaçlamış. Tarih aktüalitesi oluşturmak, yeni tarih araştırmalarının yanı sıra tarihsel bir anlamı olan sergiler, filmler, romanlar, toplantılar vb. etkinlikler hakkında tanıtıcı-eleştirici yazılar hazırlamak ve en önemlisi, büyük çoğunluğu kendilerini “tarih memuru” gibi gören tarih öğretmenlerine ulaşabilmek derginin yayın ilkeleri arasında. Ocak 2005’ten itibaren de yeni içeriğiyle daha “popüler” ve çok daha geniş bir kitleyi hedef almış.
Sadece Osmanlı tarihiyle yetinmeyen ve eğitim tarihi, tıp tarihi, kent tarihi ve sanat tarihi gibi bazı köşelerle bu niyetini perçinleyen derginin Şubat sayısındaki bazı konular ise şöyle: “İttihatçıların Türkleştirme Politikası” başlığıyla, Türkleştirme tezleri ve Türk milliyetçiliği düşüncesinin devletin izlediği bir politika olarak görülüp görülmediği sorgulanıyor. Tarih yazımı köşesinde, son dönemde banliyö istasyonları vb. olaylarla gündemden düşmeyen Fransa’nın “sömürgecilik nostaljisi” irdeleniyor. Vikingler, 2. Dünya Savaşı’nda adalardan Türkiye’ye mülteci akını, Osmanlı-İslâm kültüründe ölüm ve ritüelleri ile Picasso’nun “yeni dünyayı başlatan patlama” olarak övülen Avignonlu Kızlar’ı bu sayının diğer başlıkları. Söyleşi sütununda Murat Belge’yle Osmanlı’da Kurumlar ve Kültür başlıklı kitabı üzerine yapılmış bir röportaj da yer alıyor. / Nermin Tenekeci
Paylaş
Tavsiye Et